Kinh Nghiệm Hướng dẫn Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF Chi Tiết
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF được Update vào lúc : 2022-01-01 20:29:06 . Với phương châm chia sẻ Mẹo Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tìm hiểu thêm tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản khá đầy đủ của tài liệu tại đây (1.29 MB, 159 trang )
6
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
TRNG AI HC THU LỢI
———*———
PGS.TS.GVCC. Dương Văn Tiển
GIÁO TRÌNH
PHƯƠNG PHÁP LUẬN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
(Được sửa chữa thay thế và tương hỗ update từ giáo trình xuất bản năm 2006)
Tp Hà Nội Thủ Đô, tháng 11 năm 2010
7
8
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
MC LC
DANH MC CC CỤM TỪ VIẾT TẮT………………………………………………………….. 13
Chương 1: KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ………………………………………………………. 14
1.1. KHOA HỌC…………………………………………………………………………………… 14
1.1.1. Khái niệm về khoa học ………………………………………………………………. 15
1.1.2. Sự tăng trưởng của khoa học…………………………………………………………. 17
1.1.3. Phân loại khoa học……………………………………………………………………. 18
1.2. CÔNG NGHỆ ………………………………………………………………………………… 20
1.2.1. Khái niệm về công nghệ tiên tiến và phát triển …………………………………………………………….. 20
1.2.2. Chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển ……………………………………………………………… 23
1.2.3. So sánh ý nghĩa giữa khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển ……………………………….. 25
1.3. NGHIÊN CỨU KHOA HỌC……………………………………………………………. 26
1.3.1. Khái niệm về nghiên cứu và phân tích khoa học ……………………………………………… 26
1.3.2. Phân loại nghiên cứu và phân tích khoa học…………………………………………………… 27
1.3.3. Sản phẩm của nghiên cứu và phân tích khoa học…………………………………………….. 30
1.4. BÀI ĐỌC THÊM ……………………………………………………………………………. 32
1.4.1. Bài 1: Luật Khoa học và Công nghệ……………………………………………. 32
1.4.2. Bài 2: khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển trong thế kỷ XXI…………………………….. 34
Câu hỏi cuối chương ……………………………………………………………………………… 40
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC…………………………………. 41
2.1. KHÁI NIỆM VỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC………… 41
2.1.1. Phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học là gì? ……………………………………. 41
2.1.2. Các đặc trưng cơ bản của phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học ……….. 42
2.1.3. Phân lọai phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học ………………………………. 44
2.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC THÔNG DỤNG … 46
2.2.1. Các phương pháp nghiên cứu và phân tích thực tiễn ……………………………………….. 46
2.2.2. Các phương pháp nghiên cứu và phân tích lý thuyết………………………………………… 55
2.2.3. Các phương pháp toán học trong nghiên cứu và phân tích khoa học…………………. 58
2.3. BÀI ĐỌC THÊM ……………………………………………………………………………. 59
2.3.1. Bài 1: Cơ chế và kỹ năng sáng tạo khoa học ………………………………… 59
9
2.3.2. Bài 2: Hãy tổ chức triển khai tốt trí nhớ của tớ……………………………………….. 64
2.3.3. Bài 3: Ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong nghiên cứu và phân tích khoa học…… 65
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG …………………………………………………………………… 65
Chương 3: LỰA CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ………………………………………………. 66
3.1. ĐỀ TÀI KHOA HỌC………………………………………………………………………. 66
3.1.1. Khái niệm về đề tài khoa học ……………………………………………………… 66
3.1.2. Các loại đề tài khoa học……………………………………………………………. 67
3.1.3. Xây dựng đề tài khoa học …………………………………………………………… 69
3.2. ĐỀ TÀI LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ………………………………………………… 69
3.2.1. Các thể loại văn bản khoa học ……………………………………………………. 69
3.2.2. Chuẩn bị luận văn tốt nghiệp ……………………………………………………… 71
3.3. BÀI ĐỌC THÊM ……………………………………………………………………………. 74
3.3.1. Bài 1: ………………………………………………………………………………………. 74
3.3.2. Bài 2: ………………………………………………………………………………………. 78
3.3.3. Bài 3: ………………………………………………………………………………………. 81
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG …………………………………………………………………… 93
Chương 4: THU THẬP VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU …………………………………………… 94
4.1. KHÁI NIỆM VỀ SỐ LIỆU VÀ THỐNG KÊ……………………………………… 94
4.1.1. Bản chất và vai trò của số liệu trong nghiên cứu và phân tích ………………………….. 94
4.1.2. Thống kê – một công cụ để nghiên cứu và phân tích: ……………………………………….. 99
4.2. CHỌN MẪU ………………………………………………………………………………… 102
4.2.1. Hai phương pháp lấy mẫu………………………………………………………… 102
4.2.2. Quyết định về kích thước mẫu:………………………………………………….. 104
4.3. XỬ LÝ CÁC SỐ LIỆU VÀ DIỄN GIẢI ………………………………………….. 107
4.3.1. Xử lý những số liệu: …………………………………………………………………….. 107
4.3.2. Diễn giải:……………………………………………………………………………….. 111
4.4. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ ĐỂ XỬ LÝ VÀ PHÂN TÍCH
CÁC SỐ LIỆU …………………………………………………………………………………………… 117
4.4.1.Tính tần số, tần suất và những tham số thống kê: …………………………….. 117
4.4.2. Tương quan và hồi quy…………………………………………………………….. 117
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG …………………………………………………………………. 127
10
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Chng 5: VIT VN BẢN KHOA HỌC ………………………………………………………. 128
5.1. CÁC SẢN PHẨM KHOA HỌC VÀ ĐỀ TÀI KHOA HỌC……………….. 128
5.1.1. Viết tài liệu khoa học……………………………………………………………….. 128
5.1.2. Viết báo cáo kết quả đề tài nghiên cứu và phân tích khoa học ………………………… 132
5.2. VIẾT LUẬN VĂN THẠC SĨ VÀ LUẬN ÁN TIẾN SĨ……………………… 135
5.2.1. Những yếu tố chung………………………………………………………………… 136
5.2.2. Hướng dẫn viết đề cương luận văn thạc sĩ………………………………….. 139
5.2.3. Trình bầy luận án và tóm tắt luận án tiến sỹ ……………………………….. 141
5.3. BÀI ĐỌC THÊM: …………………………………………………………………………. 146
5.3.1. Bài 1: Niên giám đào tạo và giảng dạy sau ĐH của trường ĐH Thủy lợi [23] 146
5.3.2. Bài 2: Tham khảo những luận văn thạc sĩ và luận án tiến sỹ tại thư viện.
…………………………………………………………………………………………………………….. 146
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG …………………………………………………………………. 146
Chương 6: KỸ NĂNG THUYẾT TRÌNH………………………………………………………… 147
6.1. BÁO CÁO KHOA HỌC………………………………………………………………… 147
6.1.1. Vấn đề thuyết trình:…………………………………………………………………. 148
6.1.2. Luận điểm thuyết trình: ……………………………………………………………. 148
6.1.3. Luận cứ của thuyết trình: …………………………………………………………. 149
6.1.4. Phương pháp thuyết trình: ……………………………………………………….. 149
6.2. BẢO VỆ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP……………………………………………… 149
6.2.1. Bảo vệ Luận văn thạc sĩ …………………………………………………………… 149
6.2.2. Bảo vệ Luận án tiến sỹ ……………………………………………………………… 151
6.3. BÀI ĐỌC THÊM ………………………………………………………………………….. 154
CÂU HỎI CUỐI CHƯƠNG …………………………………………………………………. 159
BẢN TỰ KHAI CỦA HỌC VIÊN THAM DỰ MÔN HỌC PHƯƠNG PHÁP
LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ………………………………………………………….. 160
BÀI TẬP VÀ THỰC HÀNH …………………………………………………………………………. 161
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………………………………………… 163
LỜI NÓI ĐẦU
11
“Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học” là một môn học được quy định trong
chương trình đào tạo và giảng dạy thạc sĩ và tiến sỹ của Bộ Giáo dục đào tạo và giảng dạy và Đào tạo.
“Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học” là lý thuyết về PPNCKH, lý thuyết về
con phố nhận thức, mày mò và tái tạo hiện thực. Môn học này là công cụ tương hỗ cho
những nhà khoa học và nhà quản trị và vận hành trong công tác thao tác tổ chức triển khai, quản trị và vận hành và thực hành thực tiễn NCKH
một cách sáng tạo.
Theo đề xuất kiến nghị của những Chuyên Viên quốc tế (Giáo sư Ahsim Das Gupta và Tiến
sĩ Roger Chenevey) trong Dự án Đan Mạch “Hỗ trợ tăng cường khả năng cho
Trường Đại học Thủy lợi” (WaterSPS Subcomponent 1.3 WRU) khi xem xét những
chương trình đang đào tạo và giảng dạy thạc sĩ của Trường Đại học Thủy lợi, ngày 05-5-2005
Hội đồng Khoa học và Đào tạo của trường đã đồng ý sẽ đưa môn học “Phương
pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học” với thời lượng 60 tiết (50% lý thuyết và 50% thực
hành) là môn học bắt buộc cho toàn bộ những HVCH và NCS được đào tạo và giảng dạy tại Trường
Đại học Thủy lợi. Với hình thức học khơng triệu tập (3 năm) thì mơn học này sẽ
được sắp xếp vào chương trình học tập của học kỳ thứ 4 và thi ở học kỳ thứ 5 (nếu học
triệu tập thì ở học kỳ thứ 3).
Để viết giáo trình “Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học”, Ban quản trị và vận hành
Dự án Đan Mạch đã mời GS.TS. Nguyễn Đình Cống (Trường Đại học Xây dựng) viết
đề cương và TS. Nguyễn Thị Ngọc Bích (Trường Đại học Sư phạm thuộc Đại học Quốc
gia Tp Hà Nội Thủ Đô) phản biện đề cương này.
Ngày đầu Tiên-7-2005, Hiệu trưởng Trường Đại học Thủy lợi đã giao cho tác
giả viết giáo trình “Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học” theo đề cương trên
đây.
Khi bắt tay vào viết giáo trình, tác giả đã tới Trường Đại học Xây dựng nghe
Giáo sư Nguyễn Đình Cống giảng dạy môn học này cho những lớp cao học. Cũng rất may
mắn cho tác giả là thời gian hiện nay ở việt nam đã xuất bản một loạt giáo trình “Phương pháp
luận nghiên cứu và phân tích khoa học” của những nhà giáo mang tên tuổi như GS.TS. Vũ Cao Đàm,
GS.TS. Nguyễn Văn Lê, PGS.TS. Lưu Xuân Mới v.v… Do đó, để viết phần lý thuyết thì
những cuốn sách trên đấy là tài liệu tìm hiểu thêm rất quý giá và thiết thực cho tác giả khi
viết giáo trình này. Nhiệm vụ chính của tác giả là xây dựng nội dung của phần thực
hành (30 tiết). Đây là phần rất quan trọng của những giáo trình được viết theo những dự án công trình bất Động sản
góp vốn đầu tư nước ngồi (cịn gọi là những nghiên cứu và phân tích điển hình – case study). Bằng kinh nghiệm tay nghề
của trên 30 năm giảng dạy (trong số này đã hướng dẫn nhiều ĐATN, LVThS và đặc biệt quan trọng đã
có 5 NCS bảo vệ thành cơng LATS) và tham gia nhiều đề tài khoa học – công nghệ tiên tiến và phát triển, ở
phần thực hành thực tiễn này tác giả đã đề xuất kiến nghị 3 bài tập (những nghiên cứu và phân tích điển hình) để học viên
thực hành thực tiễn và hội thảo chiến lược. Với 3 bài tập này HVCH sẽ vận dụng gần như thể tồn bộ nội dung
của mơn học, đồng thời cũng tiếp tục góp thêm phần thiết thực cho việc sẵn sàng sẵn sàng làm luận văn tốt
nghiệp và nghĩ tới những bước ra đi hơn.
Nhân dịp này tác giả xin được bày tỏ lịng biết ơn tới Giáo sư Nguyễn Đình Cống
đã khuyến khích bằng cả nhiệt huyết và kinh nghiệm tay nghề nghề nghiệp của tớ cho những người dân đồng
nghiệp tương lai; xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Roger Chenevey, GVC. Trương Văn
12
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
m, ThS. Nguyn Th Vân và KS. Dương Đức Toàn đã hỗ trợ tác giả truyền tải những
thông tin thiết yếu trong những tài liệu tìm hiểu thêm bằng tiếng Anh của dự án công trình bất Động sản phục vụ; xin
cảm ơn KS. Dương Đức Toàn và Đặng Thị Quyên đã hỗ trợ tác giả hoàn thành xong bản thảo
cùng toàn bộ đồng nghiệp của Khoa Sau ĐH đã động viên và chia sẻ việc làm điều
hành trong những ngày vừa qua.
Giáo trình “Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học” đã hoàn thành xong và sẽ tới
tay những bạn HVCH và NCS của Trường Đại học Thủy lợi. Cuốn sách được xuất bản
lần đầu nên khơng thể tránh khỏi những sai sót, rất mong bạn đọc cho những ý kiến
góp phần để tác giả sửa đổi khi giảng dạy và tái bản.
E-Mail: duong van Tel: 0913.378.402.
Xin chân thành cám ơn!
Tác giả: PGS.TS.GVCC. Dương Văn Tiển
13
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
CĐTS:
CN:
CNN:
CNSH:
CNTT:
CNH, HĐH:
ĐATN:
HVCH:
KH:
KHKT:
KH&CN:
KH-CN:
LVKH:
LVThS:
LATS:
NCKH:
NCS:
PPNC:
PPNCKH:
Chuyên đề tiến sỹ
Công nghệ
Công nghệ nano
Công nghệ sinh học
Công nghệ thông tin
Công nghiệp hoá, tân tiến hoá
Đồ án tốt nghiệp
Học viên cao học
Khoa học
Khoa học kỹ thuật
Khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển
Khoa học – công nghệ tiên tiến và phát triển
Luận văn khoa học
Luận văn thạc sĩ
Luận án tiến sỹ
Nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu sinh
Phương pháp nghiên cứu và phân tích
Phương pháp nghiên cứu và phân tích khoa học
14
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Chng 1: KHOA HC VÀ CƠNG NGHỆ
Chỉ có ai khơng sợ mỏi gối chồn chân
mới hoàn toàn có thể vươn tới đỉnh điểm của khoa học
K. Marx
1.1. KHOA HỌC
Để tồn tại và tăng trưởng lâu dài, con người nên phải có tâm ý và thái độ ra làm sao
riêng với khoa học? Sự tăng trưởng của khoa học giúp con người nhận thức về vũ trụ đúng
với việc tồn tại vốn có của nó. Chúng ta nên nhìn nhận điều này như thể kinh nghiệm tay nghề để
hình thành nên tính cách và trưởng thành hay cố chấp với những ảo tưởng làm thỏa
mãn lòng tự tôn tự nhận định rằng con người là nguyên do để vũ trụ tồn tại? Theo quan điểm
của người viết, dù muốn hay là không, con người và khoa học vẫn ln có quan hệ
mật thiết với nhau. Và điều toàn bộ chúng ta nên làm là nhận thức khá đầy đủ toàn bộ vẻ đẹp và sức
mạnh mẽ và tự tin của khoa học, khi đó toàn bộ chúng ta sẽ thực sự thấy được những quyền lợi to lớn mà
khoa học đem lại cho con người. Tuy nhiên, cùng với tác động xấu đi của những
phương tiện đi lại truyền thông và sự thiếu hiểu biết của chính mình, con người đang trở
thành nạn nhân của mê tín dị đoan dị đoan và khoa học giả hiệu. Khoa học giả hiệu đôi lúc là
trung gian giữa nền tôn giáo cũ và nền khoa học mới. Nó vẫn hoàn toàn có thể tồn tại vì nó đánh
vào tâm ý con người và thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu về tinh thần của con người.
Khoa học lịch sử dạy rằng, điều ta hoàn toàn có thể kỳ vọng nhiều nhất là yếu tố tiến bộ liên tục
trong hiểu biết của toàn bộ chúng ta, học hỏi từ những sai lầm không mong muốn, một quán cận đang tiến sát tới
vũ trụ và vạn vật, tuy nhiên với Đk là ta sẽ khơng bao giờ biết được điều gì chắc như đinh
hồn tồn.
Khoa học hướng dẫn toàn bộ chúng ta tìm hiểu toàn thế giới là ra làm sao, chứ không phải
toàn bộ chúng ta mong ước nó trở nên ra làm sao. Do đó, mọi khi một trang tạp chí khoa
học được xuất bản thường kèm theo thanh báo lỗi (error bar – có một đoạn bị lỗi) – lời
nhắc nhở rằng khơng có kiến thức và kỹ năng nào là hoàn thiện hay hoàn hảo nhất cả. Nó xác lập
mức độ tin tưởng của toàn bộ chúng ta vào những gì ta nghĩ, ta biết. Nếu error bar nhỏ, thì
trình độ hiểu biết của ta cao. Nếu error bar lớn chứng tỏ kiến thức và kỹ năng của ta kkông chắc
chắn.
Khoa học hoàn toàn có thể cho ta biết quỹ đạo mặt trời, vị trí của trái đất, dự đốn được chu
kỳ nhật thực, nguyệt thực… Khoa học cho ta biết phương pháp chữa bệnh thiếu máu ác tính
bằng B12 thay vì đi giải bùa chú, chữa bại liệt cho trẻ con bằng phương pháp tiêm chủng thay
vì cầu nguyện… và thật nhiều ứng dụng khoa học khác. Khoa học thành công xuất sắc là vì ứng
dụng của nó.
Sau đấy là một vài ví dụ:
– Nhiều người vẫn tin rằng con người hoàn toàn có thể có khả năng siêu nhiên. Sự kiện năm
1993 ở Trung Quốc đã có người tự nhận rằng mình hoàn toàn có thể tiếp xúc với
người ở cõi âm binh hay hoàn toàn có thể chữa khỏi mọi bệnh tật. Những kẻ này đã biết thành phán quyết và
bắt giữ vì đã làm cho nhiều người chết vì tuân theo những phương pháp chữa bệnh
của chúng. Những trò lừa gạt tương tự như vậy vẫn trình làng và hậu quả tất yếu là
15
những kẻ lừa gạt đã phải lãnh án tù. Để ngăn ngừa tình trạng này ngày càng tăng, năm 1994,
Chính phủ và Đảng Cộng sản Trung Quốc đã phát hành một thơng cáo trong số đó nhấn
mạnh vai trò của việc giáo dục khoa học cho toàn dân như thể một kế hoạch
trong cơng cuộc tân tiến hố giang sơn, làm cho giang sơn giàu sang và thịnh vượng.
– Dư luận nêu lên thật nhiều nghi vấn xoay quanh phiến đá có hình in như khn
mặt người đầy bí hiểm trên Sao Hoả: Phải chăng nó được người ngồi hành tinh tạo ra
khi họ đặt chân đến đây? Phải chăng nó đang chờ đón con người mày mò? Phải
chăng những người dân tạo ra nó đã từng đến và kiến thiết môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường trên trái đất?…Cũng
có dư luận nhận định rằng TT vũ trụ NASA đã nguỵ tạo ra tai nạn không mong muốn của con tàu vũ trụ
làm trách nhiệm nghiên cứu và phân tích Sao Hoả để hoàn toàn có thể nghiên cứu và phân tích về phiến đá bí hiểm mà khơng
phải đăng tải những hình ảnh về phiến đá cho công chúng nghe biết. Ngày 14 tháng 9
năm 1993, trên trang nhất của tờ Weekly World News đăng tải dịng tít Bức ảnh mới
của TT NASA đã cho toàn bộ chúng ta biết con người đã từng sống trên Sao Hoả. Tờ báo cho biết thêm thêm
theo một nhà khoa học (mà thực ra người này khơng tồn tại) thì tấm hình này do phi
hành đoàn nghiên cứu và phân tích Sao Hoả chụp được (thực ra thì con tàu nghiên cứu và phân tích Sao Hoả
đã khơng thể bay vào quỹ đạo của nó) và nó đã cho toàn bộ chúng ta biết người Sao Hoả đã xâm lược trái
đất 200.000 năm trước đó đây nhưng nó đã biết thành tịch thu để tránh gây ra sự hoảng loạn cho
quả đât.
Khoa học giả hiệu vẫn đang tồn tại ở khắp nơi trên toàn toàn thế giới. Rất nhiều người,
trong số đó có cả những người dân giàu sang và có quyền lực tối cao, những nhà trí thức vẫn tin tưởng
và tìm kiếm lời khun của những người dân dân có khả năng siêu nhiên.
Thế giới cịn biết bao điều bí hiểm mà con người chưa thể mày mò. Theo những học
thuyết của Đac-uyn về sự việc tinh lọc tự nhiên, một số trong những loài hoàn toàn có thể tồn tại và tăng trưởng
trong thuở nào gian rất dài, nhưng một số trong những lồi lại nhanh gọn biến mất khỏi trái đất.
Lịch sử đã và đang đã cho toàn bộ chúng ta biết những con người tưởng như tầm thường nhất lại sở hữu
thể là những con người hoàn toàn có thể thay đổi toàn thế giới này [1] (Carl Sagan, 1997).
1.1.1. Khái niệm về khoa học
Thuật ngữ Khoa học là một khái niệm rất phức tạp ở nhiều mức độ rất khác nhau
của q trình tích cực nhận thức hiện thực khách quan và tư duy trừu tượng.
Trong lịch sử tăng trưởng của khoa học đã có nhiều định nghĩa rất khác nhau về khoa
học, tổng hợp và khái quát lại hoàn toàn có thể đưa ra định nghĩa về khoa học như sau:
Khoa học là khối mạng lưới hệ thống những tri thức được khối mạng lưới hệ thống hoá, khái quát hoá từ thực
tiễn kiểm nghiệm. Khoa học phản ánh dưới dạng lôgic, trừu tượng và khái quát những
thuộc tính, những cấu trúc, những mối liên hệ bản chất, những quy luật tự nhiên, xã
hội và tư duy. Đồng thời, khoa học còn gồm có khối mạng lưới hệ thống tri thức về những giải pháp
tác động có kế hoạch đến toàn thế giới xung quanh, đến việc nhận thức và làm biến hóa thế
giới đó phục vụ cho quyền lợi của con người.
1. Khoa học là khối mạng lưới hệ thống những tri thức về những quy luật của tự nhiên, xã hội và
tư duy được tích luỹ trong lịch sử.
16
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Khoa hc cú ngun gốc sâu xa từ trong thực tiễn lao động sản xuất, những hiểu
biết (tri thức) ban đầu thường được tồn tại dưới dạng kinh nghiệm tay nghề.
– Tri thức kinh nghiệm tay nghề là những hiểu biết được tích luỹ một cách ngẫu nhiên
trong đời sống hằng ngày, nhờ đó con người tưởng tượng được sự vật, biết phương pháp phản
ứng trước tự nhiên, biết ứng xử trong quan hệ xã hội. Tuy chưa đi sâu vào bản chất sự
vật, tuy nhiên những tri thức kinh nghiệm tay nghề làm cơ sở cho việc hình thành những tri thức khoa
học.
– Tri thức khoa học là những hiểu biết được tích luỹ một cách khối mạng lưới hệ thống và được
khái quát nhờ hoạt động và sinh hoạt giải trí NCKH. Nó khơng phải là yếu tố kế tục giản đơn những tri thức kinh
nghiệm mà là yếu tố khái qt hố những q trình ngẫu nhiên, rời rạc thành khối mạng lưới hệ thống những tri
thức phản ánh bản chất về sự việc vật, hiện tượng kỳ lạ. Các tri thức khoa học được tổ chức triển khai
trong khuôn khổ bộ môn khoa học.
Như vậy, khoa học Ra đời từ thực tiễn và vận động, tăng trưởng cùng với việc vận
động, tăng trưởng của thực tiễn. Ngày nay, khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực
tiếp, thậm chí còn nó vựơt lên trước hiện thực thi có. Vai trị của khoa học ngày càng gia
tăng và đang trở thành động lực trực tiếp của yếu tố tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội.
2. Khoa học là một q trình nhận thức: tìm tịi, phát hiện những quy luật của yếu tố
vật, hiện tượng kỳ lạ và vận dụng những quy luật để sáng tạo ra nguyên tắc những giải pháp tác
động vào những sự vật hiện tượng kỳ lạ nhằm mục đích biến hóa trạng thái của chúng. Khoa học chỉ tìm
thấy chân lý khi vận dụng được những lý thuyết của tớ vào thực tiễn một cách có hiệu
quả.
3. Khoa học là một hình thái ý thức xã hội: là một bộ phận hợp thành của ý
thức xã hội. Nó tồn tại mang tính chất chất chất độc lập tương đối và phân biệt với những hình thái
ý thức xã hội khác ở đối tượng người dùng, hình thức phản ánh và mang một hiệu suất cao xã hội
riêng không liên quan gì đến nhau. Nhưng nó có quan hệ phong phú và phức tạp với những hình thái ý thức xã
hội khác, tác động mạnh mẽ và tự tin đến chúng. trái lại, những hình thái ý thức xã hội khác
cũng luôn có thể có ảnh hưởng đến việc tăng trưởng của khoa học, đặc biệt quan trọng riêng với việc truyền bá, ứng
dụng những tiến bộ khoa học vào sản xuất và đời sống.
4. Khoa học là một hoạt động và sinh hoạt giải trí mang tính chất chất chất nghề nghiệp xã hội đặc trưng: là
hoạt động và sinh hoạt giải trí sản xuất mang tinh thần mà thành phầm của nó ngày càng tham gia mạnh mẽ và tự tin
và khá đầy đủ vào mọi mặt của đời sống xã hội, nhất là sản xuất vật chất thông qua sự
thay đổi hình thức, nội dung, trình độ kỹ thuật, cơng nghệ và làm thay đổi chính cả bản
thân con người trong sản xuất. Xuất phát từ đó, xã hội yêu cầu phải tạo ra một đội nhóm ngũ
những người dân hoạt động và sinh hoạt giải trí chuyên nghiệp có trình độ chun mơn nhất định, có phương
pháp thao tác theo yêu cầu của từng nghành khoa học [17] (Lưu Xn Mới, 2003).
Tóm lại, tìm hiểu khoa học và nhảy vào vào con phố khoa học vì những ý
nghĩa lớn lao của khoa học:
a). Khoa học thúc đẩy kinh tế tài chính vương quốc và dân sự hố tồn cầu. Ngăn cản khoa học
là con phố tìm về với nghèo nàn và lỗi thời.
b) Khoa học phục vụ những khối mạng lưới hệ thống chú ý sớm thiết yếu về những mối đe doạ
như ơ nhiễm mơi trường, biến hóa khí hậu toàn thế giới, mực nước biển tăng
17
c) Khoa học mang lại cho toàn bộ chúng ta hiểu biết thâm thúy về vạn vật thiên nhiên, giống loài, sự
sống, hành tinh, vũ trụ.
d) Giá trị của khoa học và giá trị của dân chủ là hồ hợp, trong vài trường hợp
khơng thể phân biệt được [2] (Merrilee H. Salmon, John Earman, Clark Glymour,
James Lennox, Wesley C. Salmon, Kenneth F. Schaffner, James G. Lennox, Peter
Machamer, J. E. McGuire, John D. Norton, 1995).
1.1.2. Sự tăng trưởng của khoa học
Quá trình tăng trưởng của khoa học có hai Xu thế ngược chiều nhau nhưng
khơng loại trừ nhau mà thống nhất với nhau:
– Xu hướng thứ nhất là yếu tố tích hợp những tri thức khoa học thành khối mạng lưới hệ thống
chung.
– Xu hướng thứ hai là yếu tố phân loại những tri thức khoa học thành những ngành
khoa học rất khác nhau.
Trong quy trình tăng trưởng của lịch sử, tuỳ theo những yêu cầu tăng trưởng của xã
hội mà xu phía này hay Xu thế khác nổi lên chiếm ưu thế.
1. Thời Cổ đại: xã hội lồi người cịn sơ khai, lao động sản xuất còn đơn thuần và giản dị,
những tri thức mà con người tích luỹ được hầu hết là kinh nghiệm tay nghề. Thời kỳ này, triết
học là khoa học duy nhất tích hợp những tri thức của khoa học rất khác nhau như: hình
học, cơ học, thiên văn học v.v
2. Thời Trung cổ: kéo dãn hàng nghìn năm, là thời kỳ thống trị của quan hệ sản
xuất phong kiến và cùng với nó là yếu tố thống trị của giáo hội và nhà thời thánh (chủ nghĩa duy
tâm thống trị xã hội). Thời kỳ này khoa học bị giáo hội bóp nghẹt nên chậm tăng trưởng,
vai trò của khoa học riêng với xã hội rất hạn chế và nó trở thành tơi tớ của thần học.
3. Thời kỳ tiền tư bản chủ nghĩa (thế kỷ XV XVIII – thời kỳ Phục Hưng): là thời
kỳ tan rã của quan hệ sản xuất phong kiến và cũng là thời kỳ mà giai cấp tư sản từng
bước xác lập vị trí của tớ trên vũ đài lịch sử. Sự tăng trưởng của sản xuất tư bản chủ
nghĩa đã thúc đẩy sự tăng trưởng của khoa học, khoa học từng bước thoát ly khỏi thần
học, sự phân lập những tri thức khoa học càng rõ ràng, nhiều ngành khoa học xuất hiện.
PPNCKH hầu hết được sử dụng trong thời kỳ này là phương pháp tư duy siêu hình cơ sở triết học để lý giải những hiện tượng kỳ lạ xã hội.
4. Thời kỳ Cách mạng khoa học – kỹ thuật lần thứ nhất (từ thời gian giữa thế kỷ XVIII đến
thế kỷ XIX – còn gọi là thời kỳ tăng trưởng tư bản công nghiệp): đấy là thời kỳ có nhiều
ý tưởng sáng tạo khoa học lớn (định luật bảo tồn và chuyển hoá nguồn tích điện, thuyết tiến hoá…)
và xuất hiện nhiều phương tiện đi lại NCKH. Sự tăng trưởng của khoa học đã phá vỡ tư duy siêu
hình và thay vào đó là tư duy biện chứng; khoa học có sự xâm nhập lẫn nhau để hình
thành những mơn khoa học mới như: tốn – lý, hóa – sinh, sinh – địa, hố – lý, tốn kinh
tế, xã hội học chính trị…
5. Thời kỳ Cách mạng khoa học kỹ thuật tân tiến (từ trên thời điểm đầu thế kỷ XX đến nay):
Thời kỳ này khoa học và kỹ thuật tăng trưởng theo hai phương hướng:
18
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
a) Tip tc hon thiện và nâng cao nhận thức của con người trong nghiên cứu và phân tích những
cấu trúc rất khác nhau của vật chất, khoa học đi sâu vào tìm hiểu toàn thế giới vi mơ, hồn
thiện những lý thuyết về ngun tử, về điện, sóng, từ trường… và nghiên cứu và phân tích sự tiến hoá
của vũ trụ.
b) Chuyển kết quả NCKH vào sản xuất một cách nhanh gọn, đồng thời ứng
dụng chúng một cách có hiệu suất cao trong đời sống xã hội.
Đặc điểm nổi trội cuả thời kỳ này là khoa học đang trở thành lực lượng sản xuất
trực tiếp, trở thành tiền đề, điểm xuất phát cho nhiều ngành sản xuất vật chất mới.
Song cũng chính vì sự tăng trưởng nhanh gọn của khoa học lại làm phát sinh những vấn
đề mới như: ô nhiễm môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên, khai thác hết sạch tài ngun… Vì vậy, nên phải có sự
quan tâm khá đầy đủ đến quan hệ giữa khai thác và tái tạo tự nhiên, bảo vệ môi
trường, làm cho khoa học gắn bó hài hồ với mơi trường sinh sống của con người.
Tóm lại: Khoa học là khối mạng lưới hệ thống những tri thức về những quy luật của tự nhiên, xã hội
và tư duy, về những giải pháp tác động đến toàn thế giới xung quanh, đến việc nhận thức và
làm biến hóa toàn thế giới đó phục vụ cho quyền lợi của con người.
Các tiêu chuẩn nhận ra một khoa học (bộ mơn khoa học):
– Có một đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích: Đối tượng nghiên cứu và phân tích là bản thân sự vật hoặc
hiện tượng kỳ lạ được đặt trong phạm vi quan tâm của mơn khoa học.
– Có khối mạng lưới hệ thống lý thuyết: Lý thuyết là khối mạng lưới hệ thống tri thức khoa học gồm có những
khái niệm, phạm trù, quy luật, định luật, định lý, quy tắc… Hệ thống lý thuyết của một
bộ môn khoa học thường gồm hai bộ phận: bộ phận thừa kế từ những khoa học khác và
bộ phận mang nét đặc trưng riêng cho bộ mơn khoa học đó.
– Có một khối mạng lưới hệ thống phương pháp luận: Phương pháp luận của cục môn khoa học
gồm có hai bộ phận là phương pháp luận riêng và phương pháp luận xâm nhập từ
những bộ môn khoa học khác.
– Có mục tiêu ứng dụng: Do khoảng chừng cách giữa khoa học và đời sống ngày càng
tinh giảm mà người ta để nhiều mối quan tâm tới mục tiêu ứng dụng. Tuy nhiên,
trong nhiều trường hợp, người nghiên cứu và phân tích chưa chắc như đinh trước được mục tiêu ứng dụng
(ví dụ điển hình nghiên cứu và phân tích cơ bản thuần t). Vì vậy, khơng nên vận dụng một cách máy
móc tiêu chuẩn này [17] (Lưu Xuân Mới 2003).
1.1.3. Phân loại khoa học
Phân loại khoa học là chỉ ra mối liên hệ tương hỗ Một trong những ngành khoa học trên cơ
sở những nguyên tắc xác lập; là yếu tố phân loại những bộ môn khoa học thành những
nhóm bộ mơn khoa học theo cùng một tiêu thức nào đó để nhận dạng cấu trúc của hệ
thống tri thức, xác lập vị trí mỗi bộ mơn khoa học để xác lập con phố đi đến khoa
học; là ngôn từ quan trọng cho những cuộc đối thoại về NCKH, thông tin, tư liệu, phân
ngành đào tạo và giảng dạy, tổ chức triển khai và quản trị và vận hành khoa học, hoạch định chủ trương khoa học v.v…
Phân loại khoa học cần tuân theo một số trong những nguyên tắc:
– Nguyên tắc khách quan quy định việc phân loại khoa học phải nhờ vào điểm lưu ý
của đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích của từng bộ mơn khoa học và qu trình vận động, tăng trưởng
19
của từng bộ mơn khoa học đó gắn với những yêu cầu của thực tiễn, không được tách
rời khoa học với đời sống.
– Nguyên tắc phụ thuộc yên cầu phân loại khoa học phải theo tiến trình tăng trưởng của
đối tượng người dùng nhận thức của khoa học và mối liên hệ biện chứng chuyển tiếp lẫn nhau giữa
chúng.
Tuỳ theo mục tiêu nhận thức hoặc mục tiêu sử dụng mà có nhiều cách thức phân loại
khoa học. Mỗi cách phân loại nhờ vào một trong những tiêu thức có ý nghĩa ứng dụng nhất định.
Trong lịch sử tăng trưởng của khoa học có nhiều cách thức phân loại rất khác nhau:
1) Cách phân loại của Aristốt (384 – 322 trước công nguyên – thời Hy Lạp cổ
đại) theo mục tiêu ứng dụng của khoa học, có 3 loại:
– Khoa học lý thuyết gồm: siêu hình học, vật lý học, tốn học… với mục tiêu tìm
hiểu mày mò tự nhiên.
– Khoa học sáng tạo gồm: tu từ học, thư pháp, biện chứng pháp… với mục
đích sáng tạo tác phẩm.
– Khoa học thực hành thực tiễn gồm: đạo đức học, kinh tế tài chính học, chính trị học, sử học… với
mục tiêu hướng dẫn đời sống.
2) Cách phân loại của K. Marx có 2 loại:
– Khoa học tự nhiên: có đối tượng người dùng là những dạng vật chất và những hình thức vận động
của những dạng vật chất này được thể hiện trong giới tự nhiên cùng những mối liên hệ và
quy luật giữa chúng như cơ học, toán học, sinh vật học,…
– Khoa học xã hội hay khoa học về con người: có đối tượng người dùng là những sinh hoạt
của con người cùng những quy luật, những động lực tăng trưởng của xã hội như sử học,
kinh tế tài chính học, triết học, đạo đức học…
3) Cách phân loại của B.M. Kêdrôv (trong ”Triết học bách khoa toàn thư” Nhà
xuất bản ”Bách khoa toàn thư Liên Xơ”, Matxcơva, 1964) có nhiều chủng loại:
– Khoa học triết học: Biện chứng pháp, lơgic học…
– Khoa học tốn học: lơgic toán học và toán học thực hành thực tiễn (toán học gồm có cả
điều khiển và tinh chỉnh học).
– Khoa học tự nhiên và khoa học kỹ thuật:
+ Cơ học và cơ thực nghiệm ;
+ Thiên văn học và vũ trụ học;
+ Vật lý thiên văn;
+ Vật lý học;
+ Hoá lý;
+ Hoá lý và lý kỹ thuật;
+ Hố học và khoa học quy trình hố kỹ thuật với luyện kim;
+ Hoá địa chất;
+ Địa chất học và cơng nghiệp mỏ;
+ Địa lý học;
+ Hố sinh học;
20
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
+ Sinh hc v khoa học nông nghiệp;
+ Sinh lý học người và y học;
+ Nhân loại học.
– Khoa học xã hội gồm: lịch sử, khảo cổ học, nhân chủng học, địa lý kinh tế tài chính, thống kê
kinh tế tài chính xã hội…
– Khoa học về hạ tầng cơ sở và thượng tầng kiến trúc, gồm:
+ Kinh tế chính trị học ;
+ Khoa học về nhà nước pháp quyền ;
+ Lịch sử nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp và giảng dạy nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp ;
+ Ngôn ngữ học ;
+ Tâm lý học và khoa học sư phạm ;
+ Các khoa học khác….
4) UNESCO phân loại theo đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích của khoa học có 5 nhóm:
– Nhóm những khoa học tự nhiên và khoa học đúng chuẩn ;
– Nhóm những khoa học kỹ thuật và cơng nghệ ;
– Nhóm những khoa học về sức khoẻ (y học) ;
– Nhóm những khoa học nơng nghiệp ;
– Nhóm những khoa học xã hội và nhân văn.
5) Phân loại theo cơ cấu tổ chức triển khai của khối mạng lưới hệ thống tri thức hoặc chương trình đào tạo và giảng dạy có:
– Khoa học cơ bản ;
– Khoa học cơ sở của chuyên ngành ;
– Khoa học chun ngành (chun mơn).
Ngồi những phương pháp phân loại kể trên, cịn có những cách tiếp cận phân loại theo
nguồn gốc hình thành khoa học; phân loại theo mức độ khái quát của khoa học; phân
loại theo tính tương tác Một trong những khoa học…
Mỗi cách phân loại khoa học nhờ vào một trong những tiêu thức riêng có ý nghĩa ứng dụng
nhất định, nhưng đều chỉ ra được mối liên hệ Một trong những khoa học, là cơ sở để nhận dạng
cấu trúc của khối mạng lưới hệ thống tri thức khoa học. Sự tăng trưởng của khoa học luôn dẫn đến việc
phá vỡ ranh giới cứng nhắc trong phân loại khoa học, do đó mọi cách phân loại cần
được xem như khối mạng lưới hệ thống mở, phải luôn luôn luôn được tương hỗ update và tăng trưởng.
1.2. CƠNG NGHỆ
1.2.1. Khái niệm về cơng nghệ
1. Kỹ thuật:
Trong những ngày đầu cơng nghiệp hóa, người ta sử dụng rất phổ cập thuật ngữ
kỹ thuật (Engineering) với ý nghĩa là những giải pháp thực thi một loại việc làm hay
công cụ được sử dụng trong sản xuất để làm tăng hiệu suất cao sản xuất.
Thí dụ: Kỹ thuật bơi trơn chống ăn mòn sắt kẽm kim loại trong những cụ ông cụ bà thể máy.
Ngày nay, thuật ngữ “Kỹ thuật” hầu như chỉ từ giữ lại một ý nghĩa hẹp như
định nghĩa sau:
”Kỹ thuật là bất kỳ kiến thức và kỹ năng kinh nghiệm tay nghề hoặc kỹ năng có tính chất khối mạng lưới hệ thống
hoặc thực tiễn được sử dụng cho việc sản xuất thành phầm hoặc để vận dụng vào những quá
21
trình sản xuất, quản trị và vận hành hoặc thương mại, cơng nghiệp hoặc trong những nghành khác
nhau cuả đời sống xã hội”.
Thuật ngữ kỹ thuật mang một ý nghĩa hẹp hơn: nó chỉ những yếu tố vật chất và
vật thể, ví như máy móc, thiết bị và sự tác nghiệp, vận hành của con người.
Khi xuất hiện thuật ngữ công nghệ tiên tiến và phát triển sản xuất, lúc đầu nó được hiểu là quy trình kỹ
thuật dùng trong dây chuyền sản xuất sản xuất, về sau khái niệm công nghệ tiên tiến và phát triển sản xuất được hiểu
theo nghĩa rộng hơn và dần ổn định như ngày này.
2. Công nghệ
Theo quan điểm của ESCAP (Trung tâm chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển Châu Á – Thái
Bình Dương), thì cơng nghệ sản xuất là toàn bộ những gì liên quan đến việc biến hóa tài
nguyên ở nguồn vào thành hàng hoá ở đầu ra của quy trình sản xuất. Hệ thống cơng nghệ
sản xuất gồm có 4 phần:
a) Phần kỹ thuật (Technoware): Hệ thống máy móc, thiết bị đồng điệu của những dây
chuyền sản xuất.
b) Phần thông tin (Infoware): tin tức về quy trình sản xuất hay những tuyệt kỹ kỹ
thuật cho một hệ sản xuất.
c) Phần con người (Humanware): Trình độ tay nghề, kỹ năng của người lao động
trực tiếp.
d) Phần tổ chức triển khai (Orgaware): Trình độ tổ chức triển khai quản lí, điều hành quản lý sản xuất của những
nhà máy sản xuất, xí nghiệp, cơng ty
Cơng nghệ (Technology) là thuật ngữ gọi tắt của công nghệ tiên tiến và phát triển sản xuất gồm có hai
phần: phần kỹ thuật và phần thông tin. Phần kỹ thuật của công nghệ tiên tiến và phát triển gọi là phần cứng
(Hardware). Phần thông tin của công nghệ tiên tiến và phát triển gọi là ứng dụng (Software).
Như vậy, công nghệ tiên tiến và phát triển là khối mạng lưới hệ thống thiết bị kỹ thuật và thơng tin về quy trình sản
xuất được vận dụng trong quy trình chế biến tài nguyên thành thành phầm hàng hố và
dịch vụ.
Về bản chất, cơng nghệ là kết quả của quy trình vận dụng những thành tựu khoa học
vào sản xuất. Công nghệ là thành phầm của lao động trí tuệ sáng tạo của con người trong
nghành sản xuất. Công nghệ là tổng hợp nhiều cơng đoạn của quy trình ứng dụng kiến
thức khoa học vào sản xuất và phương tiện đi lại để chế biến tài ngun vật chất thành sản
phẩm hàng hố.
Khái niệm cơng nghệ được sử dụng rộng tự do vào toàn bộ những nghành của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường
con người. Công nghệ được sử dụng không riêng gì có trong sản xuất vật chất mà còn trong những hoạt
động xã hội. Thí dụ: cơng nghệ sinh học, cơng nghệ thơng tin, cơng nghệ quản lí, cơng
nghệ giáo dục
Tuy nhiên, công nghệ tiên tiến và phát triển luôn gắn chặt với công nghiệp. Công nghiệp và công nghệ tiên tiến và phát triển
là hai mặt của một thực thể thống nhất. Công nghệ là nền tảng của công nghiệp, cịn
cơng nghiệp là phương thức chuyển tải cơng nghệ vào môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.
Hiện đại hố gắn chặt với cơng nghiệp hố nền sản xuất, vì nịng cốt của tân tiến
hố là cơng nghiệp hố. Cơng nghiệp hố phải nhờ vào cơng nghệ tiên tiến và phát triển ở trình độ
22
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
cao. Cụng nghip hin đại với công nghệ tiên tiến và phát triển cao mà hệ TT là máy tính điện tử, tạo
kĩ năng tự động hóa hố hồn toàn trong những dây chuyền sản xuất sản xuất, đem lại năng suất và
hiệu suất cao sản xuất rất rộng.
Trong nền công nghiệp tân tiến một phần lao động sức lực và trí tuệ giao cho
máy móc đảm nhiệm. Rơbốt thơng minh thay vị trí con người trong những lao động
đúng chuẩn nặng nhọc và ô nhiễm. Những dây chuyền sản xuất cơ điện tử (Mechatronic) điều
khiển bằng máy tính, hồn tồn tự động hóa từ khâu tính tốn, thiết tiếp theo khâu nhập vật
liệu, gia công, lắp ráp, kiểm tra thành phẩm nhập kho. Con người đứng cạnh bên dây
chuyền làm trách nhiệm chỉ huy, kiểm soát và điều chỉnh và kiểm tra chúng, từ đó xuất hiện thuật ngữ
công nghệ tiên tiến và phát triển cao.
Công nghệ cao là một khái niệm nói về nền sản xuất ở trình độ tinh xảo nhất với
những điểm lưu ý sau này:
+ Hệ thống thiết bị được thiết kế tự động hóa hồn tồn, máy móc có kết cấu phức
tạp nhưng vận hành đơn thuần và giản dị.
+ Quy trình kỹ thuật sản xuất rất là tinh vi (những tuyệt kỹ cơng nghệ).
+ Máy móc, thiết bị sản xuất tiêu thụ rất ít nguồn tích điện, nguyên vật tư sản xuất
được sử dụng rất tiết kiệm chi phí và nguyên vật tư tái tạo nên sử dụng nhiều nhất.
+ Năng xuất lao động rất cao, thành phầm hàng hố có chất lượng tốt.
+ Nhà máy được thiết kế khép kín, phế thải được tinh lọc, không khiến ô nhiễm môi
trường.
Nền sản xuất với công nghệ tiên tiến và phát triển tân tiến có hàm lượng trí tuệ cao. Nếu trước kia
hiệu suất cao kinh tế tài chính dựa hầu hết vào vốn góp vốn đầu tư và sức lao động đơn thuần và giản dị, nặng nhọc
chiếm tới 60% đến 70% cơ cấu tổ chức triển khai giá tiền, thì ngày này trong thành phầm công nghệ tiên tiến và phát triển cao
chất xám chiếm 70 đến 75% cơ cấu tổ chức triển khai ấy. Có những món đồ như: điện tử, tin học, dược
phẩm nguyên vật tư chiếm 1-3% giá tiền, sức lao động 12%, còn sót lại dành riêng cho góp vốn đầu tư
kiến thức và kỹ năng mua tuyệt kỹ cơng nghệ, thực hành thực tiễn thí nghiệm, sản xuất thử.
Hiện tại những nước tăng trưởng đang chú trọng vào những mũi nhọn sau này:
– Công nghệ điện tử, tin học, viễn thơng, trong số đó có cơng nghệ thơng tin, tự động hóa
hố;
– Cơng nghệ sản xuất vật tư mới như: chất dẻo, sắt kẽm kim loại mới, gốm và vật tư tổng hợp
(Compozit);
– Công nghệ sinh học gồm có: kỹ thuật vi sinh, sinh học phân tử và công nghệ tiên tiến và phát triển
gen;
– Công nghệ sản xuất nguồn tích điện mới như: nguồn tích điện hạt nhân, nguồn tích điện mặt
trời, nguồn tích điện sức gió;
– Công nghệ hàng không vũ trụ gồm có: sản xuất những phương tiện đi lại vận chuyển
trong và ngồi khí quyển, nghiên cứu và phân tích sử dụng tài ngun ngồi trái đất.
– Cơng nghệ bảo vệ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên
Mục tiêu lâu dài của Việt Nam là CNH, HĐH giang sơn nhằm mục đích cải biến việt nam
thành một nước cơng nghiệp có cơ sở vật chất và kỹ thuật tân tiến, có cơ cấu tổ chức triển khai kinh tế tài chính
hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù phù thích hợp với trình độ sản xuất, mức sống vật chất và
23
tinh thần cao, quốc phòng và bảo mật thông tin an ninh vững chãi (Nghị quyết TW 7). Vì vậy toàn bộ chúng ta
phải thực thi hàng loạt những giải pháp nhằm mục đích:
– Thúc đẩy quy trình thay đổi công nghệ tiên tiến và phát triển trong nghành nghề sản xuất vật chất và hoạt
động xã hội.
– Phát triển kĩ năng, Đk tiếp nhận và ứng dụng công nghệ tiên tiến và phát triển cao của những
nước tiên tiến và phát triển.
– Khai thác tài nguyên vạn vật thiên nhiên hợp lý và bảo vệ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống của con
người.
– Xây dựng và tăng trưởng tiềm lực KH&CN vương quốc, tạo thành khả năng nội sinh,
tiếp thu công nghệ tiên tiến và phát triển mới và ra quyết định hành động đúng chuẩn trong quản trị và vận hành xã hội.
– Tăng cường chất lượng sản xuất hàng hoá.
– Đưa khoa học và kỹ thuật tương hỗ miền núi, vùng dân tộc bản địa ít người.
Các nhà khoa học dự báo hướng đi của công nghệ tiên tiến và phát triển Việt Nam trong trong năm đầu
của thế kỉ XXI sẽ là:
– Phát triển những công nghệ tiên tiến và phát triển phục vụ cho việc tăng trưởng ngành công nghiệp và dịch
vụ điện tử, tin học, viễn thông, công nghệ tiên tiến và phát triển thông tin vi điện tử và tự động hóa hố;
– Phát triển cơng nghệ vi sinh, tế bào, gen phục vụ cho ngành nông nghiệp lai
tạo giống mới, ngành công nghiệp dữ gìn và bảo vệ và chế biến thực phẩm;
– Phát triển công nghệ tiên tiến và phát triển dịch vụ khai thác, chế biến tài nguyên quý, hiếm như: dầu
mỏ, tài nguyên quý và sản xuất vật tư mới;
– Công nghệ bảo vệ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên [21] (Phạm Viết Vượng, 2004).
1.2.2. Chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển
Cách mạng khoa học và kỹ thuật tân tiến đã làm thay đổi bộ mặt toàn thế giới. Thang
giá trị xã hội được đo bằng trí tuệ. Trí tuệ đang trở thành thành phầm cao cấp có mức giá trị và
giá trị sử dụng. Sản phẩm trí tuệ đã có mối giao lưu trên thị trường tân tiến và bản
thân nó cũng tạo ra thị trường có sức đối đầu đối đầu mạnh mẽ và tự tin. Các nhà tương lai học
xác lập: Tương lai sẽ thuộc về dân tộc bản địa nào có tiềm lực trí tuệ cao, chứ khơng thuộc
về những nước giàu sang tài năng ngun, chính bới trí tuệ con người là cơ sở thật sự cho mọi sự
tăng trưởng khoa học và kinh tế tài chính – xã hội.
Việc ứng dụng những thành tựu khoa học đã làm tinh giảm thời hạn thay đổi công nghệ tiên tiến và phát triển.
Khả năng thay đổi công nghệ tiên tiến và phát triển được dự trù trước. Máy móc có tính mềm dẻo, linh hoạt,
phụ kiện dễ thay thế, đảm bảo không biến thành lỗi thời so với công nghệ tiên tiến và phát triển mới. Việc thay đổi công
nghệ trình làng nhanh gọn kể cả số lượng và vận tốc trên phạm vi tồn toàn thế giới từ đó tạo ra
q trình chuyển giao cơng nghệ. Chuyển giao cơng nghệ là nơi gặp gỡ giữa khoa học và
thị trường.
Về bản chất, chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển là chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ, thơng
qua Thương Mại có tổ chức triển khai.
Chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển theo khái niệm của UNESCO bao hàm: chuyển giao
thiết kế kỹ thuật, chuyển giao kiến thức và kỹ năng về quy trình sản xuất, chuyển giao kinh
nghiệm tổ chức triển khai quản trị và vận hành và hoạt động và sinh hoạt giải trí tư vấn trong nghành nghề sản xuất. Tuy nhiên,
24
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
chuyn giao cụng ngh chú trọng hai phần một cách đồng điệu: phần kỹ thuật và phần
thông tin.
Phần kỹ thuật được chuyển giao bằng Thương Mại thông thường, phần
thông tin được chuyển giao bằng những thoả thuận của hai bên chuyển giao và tiếp
nhận.
Chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển được thực thi bởi hai nguồn:
+ Nguồn thứ nhất, chuyển giao từ nơi ý tưởng sáng tạo đến những xí nghiệp ứng dụng sản
xuất gọi là chuyển giao dọc. Nội dung công nghệ tiên tiến và phát triển theo con phố chuyển giao dọc
hoàn toàn mới, lần thứ nhất được đưa vào sản xuất. Đây là con phố ngắn nhất của
quy trình nghiên cứu và phân tích ứng dụng. Tuy nhiên, con phố này chứa những yếu tố mạo
hiểm vì cơng nghệ mới không được thử thách.
+ Nguồn thứ hai, chuyển giao từ cơ sở sản xuất có trình độ cơng nghệ cao đến cơ
sở sản xuất còn yếu kém, gọi là chuyển giao ngang. Nguồn chuyển giao này ít mạo
hiểm hơn vì cơng nghệ được thực tiễn thử thách, nhưng bên mua công nghệ tiên tiến và phát triển thường bị
thua thiệt, chính bới trong thị trường đối đầu đối đầu khơng một xí nghiệp nào lại bán tuyệt kỹ
cơng nghệ tiên tiến và phát triển nhất cho đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu đối đầu.
Cho nên trong quy trình chuyển giao cơng nghệ ở việt nam, nhất là q trình
nhập ngoại cơng nghệ phải thận trọng và thực thi đúng những quy định của Nhà nước,
thể hiện trong những nguyên tắc dưới đây:
– Công nghệ nhập ngoại phải là cơng nghệ tiên tiến và phát triển, nếu đạt tới trình độ tiên tiến và phát triển
nhất thì đó là yếu tố lý tưởng;
– Cơng nghệ nhập ngoại phải giúp ta tận dụng hết những nguồn lực sản xuất trong
nước;
– Công nghệ nhập ngoại phải thúc đẩy sự tăng trưởng công nghệ tiên tiến và phát triển vương quốc;
– Công nghệ nhập ngoại phải phù phù thích hợp với trình độ sản xuất của công nhân Việt
Nam và đem lại hiệu suất cao cực tốt;
– Công nghệ nhập ngoại không khiến ô nhiễm môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên.
Chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển được thực thi cả ở trong nước và quốc tế. Chuyển giao
cơng nghệ có ý nghĩa thực tiễn to lớn riêng với từng vương quốc và với cả toàn thế giới.
Với ý nghĩa văn hoá – khoa học, chuyển giao cơng nghệ vừa kích thích q trình
lao động sáng tạo của những nhà khoa học, nó vừa thúc đẩy quy trình sản xuất bằng việc
ứng dụng nhanh gọn những thành tựu khoa học. Chuyển giao cơng nghệ đảm bảo tính
pháp lý của những chủ thể sáng tạo và quyền sử dụng hợp pháp những thành quả khoa học ở
những cơ sở sản xuất.
Với ý nghĩa kinh tế tài chính – thương mại, nó giúp mở rộng sự hợp tác giao lưu kinh tế tài chính khoa học – kỹ thuật Một trong những khu vực trong nước và quốc tế, từ đó làm tinh giảm
khoảng chừng cách sự khác lạ trình độ tăng trưởng kinh tế tài chính – văn hoá – khoa học – kỹ thuật
Một trong những khu vực và tạo Đk để những vương quốc cùng tăng trưởng.
Ở thập niên này, Châu Á – Thái Bình Dương là nơi quy tụ giao lưu của những làn
sóng chuyển giao cơng nghệ làm cho khu vực này còn có triển vọng trở thành nơi có nhịp
25
độ tăng trưởng kinh tế tài chính cao so với những khu vực khác trên toàn thế giới. Việt Nam toàn bộ chúng ta ở
trong khu vực tăng trưởng đó.
Để thực thi tiềm năng CNH, HĐH giang sơn, một trong những con phố quan
trọng của toàn bộ chúng ta là phải nhập công nghệ tiên tiến và phát triển tiên tiến và phát triển, với kế hoạch chung là: Bước đầu
thích nghi với cơng nghệ nước ngồi để vận dụng có kết quả vào sản xuất, từ từ cải
tiến cơng nghệ nhập ngoại để sở hữu thành phầm tốt hơn, khi khả năng KH&CN đủ mạnh thì
vươn lên sáng tạo cơng nghệ Việt Nam có sức đối đầu đối đầu với cơng nghệ toàn thế giới.
Q. trình chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển thành công xuất sắc ở Nhật Bản và những nước Đông Nam
Á được thực thi trong mức chừng 30 năm. Với Tay nghề kinh nghiệm tay nghề cuả toàn thế giới và tiềm lực của
bản thân, toàn bộ chúng ta hoàn toàn có thể thực thi q trình đó nhanh hơn.
Chuyển giao cơng nghệ là hoạt động và sinh hoạt giải trí phức tạp có những mức độ, chiều sâu khác
nhau, đó là: trao kiến thức và kỹ năng, trao phương tiện đi lại kỹ thuật, trao chìa khố sau khi xây dựng
nhà máy sản xuất, trao chìa khố sau khi đã sản xuất ra thành phầm, trao thị trường truyền thống cuội nguồn
tiêu thụ thành phầm, mức sâu nhất là góp vốn đầu tư tư bản.
Chúng ta đang tranh thủ tối đa mọi kĩ năng của chuyển giao cơng nghệ để nhanh
chóng tăng trưởng kinh tế tài chính, tiến kịp trình độ những nước trong khu vực
1.2.3. So sánh ý nghĩa giữa khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển
Các nhà xã hội học xem xét công nghệ tiên tiến và phát triển như một thiết chế xã hội quy định sự phân
công lao động xã hội, cơ cấu tổ chức triển khai cơng nghệ và cơng nghiệp.
Có thể so sánh về mặt ý nghĩa KH&CN: công nghệ tiên tiến và phát triển đã được xác nhận qua thử
nghiệm đã được kiểm chứng, là khơng cịn rủi ro không mong muốn về mặt kỹ thuật thực thi – nghĩa là
đã qua quy trình nghiên cứu và phân tích để bước vào quy trình vận hành ổn định, đủ Đk khả
thi về mặt kỹ thuật để chuyển giao cho những người dân tiêu dùng. So sánh những điểm lưu ý khoa học
và công nghệ tiên tiến và phát triển [15] (Vũ Cao Đàm, 2005):
Bảng 1.1: So sánh những điểm lưu ý của khoa học và công nghệ tiên tiến và phát triển
T Khoa học
Công nghệ
T
1
Lao động linh hoạt và tính Lao động bị định khuôn theo quy định.
sáng tạo cao
2
Hoạt động khoa học luôn Hoạt động công nghệ tiên tiến và phát triển được lặp lại theo chu
thay đổi, khơng lặp lại
kỳ.
3
NCKH mang tính chất chất xác suất. Điều hành cơng nghệ mang tính chất chất xác lập.
4
Có thể mang mục tiêu tự Có thể khơng mang tính chất chất tự thân.
thân
5
Phát minh khoa học tồn tại Sáng chế công nghệ tiên tiến và phát triển tồn tại nhất thời và bị tiêu
mãi mãi với thời hạn.
vong theo lịch sử tiến bộ kỹ thuật
6
Sản phẩm khó được định Sản phẩm định hình theo thiết kế.
hình trước.
7
Sản phẩm mang đặc trưng Đặc trưng của thành phầm tuỳ thuộc nguồn vào.
thông tin.
26
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Cng cn nhn mnh thêm rằng:
– Khoa học ln hướng tới tìm tịi tri thức mới;
– Cơng nghệ hướng tới tìm tịi quy trình tối ưu;
Đấy cũng là đích đi tới của NCKH.
1.3. NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
NCKH là một quy trình nhận thức chân lý khoa học, là một hoạt động và sinh hoạt giải trí trí tuệ đặc
thù; nó tuân theo những quy luật chung nhất của yếu tố nhận thức, tuân theo những quy
luật sáng tạo khoa học và tuân theo những quy luật chung, phổ cập của lơgic nghiên
cứu một đề tài khoa học nói riêng. Đồng thời NCKH cũng chịu sự chi phối của những
quy luật đặc trưng của việc nghiên cứu và phân tích đối tượng người dùng, chịu sự chi phối của tính chất riêng
của đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích.
Thành tựu của NCKH là vì những cơng trình nghiên cứu và phân tích rõ ràng vun đắp nên. Hiệu
quả của một cơng trình lý thuyết hay thực nghiệm tùy từng việc tổ chức triển khai, điều
khiển và kiểm soát và điều chỉnh tối ưu lôgic của khu công trình xây dựng NCKH đó.
HVCH làm LVThS, NCS viết những chun đề và LATS v.v… đều sẽ là một
cơng trình khoa học. Q. trình làm những cơng việc này cũng khá được gọi là NCKH [15]
(Vũ Cao Đàm, 2005).
1.3.1. Khái niệm về nghiên cứu và phân tích khoa học
NCKH là quy trình nhận thức chân lý khoa học, một hoạt động và sinh hoạt giải trí trí tuệ đặc trưng
bằng những PPNC nhất định để tìm kiếm, để chỉ ra một cách đúng chuẩn và có mục tiêu
những điều mà con người chưa nghe biết (hoặc biết gần khá đầy đủ), tức là tạo ra sản
phẩm mới dưới dạng tri thức mới, có mức giá trị mới về nhận thức hoặc phương pháp.
NCKH là yếu tố tìm kiếm những điều mà khoa học chưa chắc như đinh: hoặc là phát hiện bản chất
sự vật, tăng trưởng nhận thức khoa học về toàn thế giới; hoặc là sáng tạo phương pháp mới và
phương tiện đi lại kỹ thuật mới để làm biến hóa sự vật phục vụ cho tiềm năng hoạt động và sinh hoạt giải trí của con
người.
NCKH là loại hoạt động và sinh hoạt giải trí đặc biệt quan trọng. Nó đặc biệt quan trọng ở đoạn đó là cơng việc tìm kiếm những
điều chưa chắc như đinh và người nghiên cứu và phân tích hồn tồn khơng thể tưởng tượng được, hoặc khơng thể
tưởng tượng thật đúng chuẩn kết quả dự kiến. Điều này khác lạ hoàn toàn với hàng loạt hoạt
động khác trong đời sống xã hội, ví dụ điển hình, khi xây dựng một toà nhà thì người kỹ sư xây
dựng đã tưởng tượng rất rõ ràng cơng trình của tớ, từ khu vực xây dựng, hướng nhà, diện tích s quy hoạnh
xây dựng, phong thái kiến trúc, kết cấu, sắp xếp thiết kế bên trong bên trong, sắp xếp thiết kế bên ngoài và ngân sách xây
dựng.
Có thể nói, NCKH là yếu tố tìm tịi, mày mò trong một toàn thế giới hoàn toàn chưa
được nghe biết và kết quả tìm kiếm ra sao cũng khơng thể dự kiến trước một cách chi
tiết.
Chính vì vậy, mà trong NCKH, từng người nghiên cứu và phân tích cần đưa ra một hoặc một
số nhận định sơ bộ về kết quả nghiên cứu và phân tích ở đầu cuối, gọi đó là giả thuyết nghiên cứu và phân tích
hoặc giả thuyết khoa học.
27
Giả thuyết nghiên cứu và phân tích hoặc giả thuyết khoa học là một phán đoán về bản chất
đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích. Theo phán đốn này, người nghiên cứu và phân tích tiếp tục đi tìm kiếm những
luận cứ để chứng tỏ. Rất hoàn toàn có thể kết quả nghiên cứu và phân tích sẽ xác nhận giả thuyết khoa học
nêu lên ban đầu là đúng. Khi đó, người nghiên cứu và phân tích xác lập được yếu tố khoa
học của tớ. Nhưng rất hoàn toàn có thể kết quả nghiên cứu và phân tích sẽ phủ định hồn tồn phán đốn
ban đầu, tức giả thuyết khoa học, khi đó, người ta nói, giả thuyết khoa học bị bác bỏ.
Rốt cuộc, tồn bộ q trình NCKH chẳng qua là quy trình tìm kiếm những luận cứ để
chứng tỏ hoặc bác bỏ giả thuyết khoa học, tức yếu tố khoa học của tác giả.
Như vậy, trong quy trình tìm kiếm câu vấn đáp cho một yếu tố khoa học, mỗi
người hoàn toàn có thể đưa ra những cách lý giải rất khác nhau. Kết thúc của quy trình nghiên
cứu sẽ xác nhận một giả thuyết được chứng tỏ là đúng, một số trong những giả thuyết khác được
chứng tỏ là sai. Trong NCKH, một giả thuyết bị bác bỏ cũng là một kết quả nghiên
cứu. Một giả thuyết bị chứng tỏ là sai có nghĩa rằng, người nghiên cứu và phân tích đã chứng
minh không tồn tại bản chất đó trong khoa học. Như vậy, chứng tỏ giả thuyết
khoa học, thường khi cũng nói chứng tỏ yếu tố khoa học vẫn là một nhiệm
vụ của người nghiên cứu và phân tích, là nội dung cơ bản, xuyên thấu quy trình NCKH, là cơng
việc nhất thiết phải thực thi trong q trình NCKH.
Cuối cùng, một yếu tố khoa học phải được công bố trước hiệp hội khoa
học. Mỗi người nghiên cứu và phân tích phải ghi nhận trình diễn yếu tố khoa học của tớ.
Quá trình NCKH được thực thi theo 4 bước như sau:
Bước 1: Lựa chọn đề tài nghiên cứu và phân tích;
Bước 2: Xây dựng yếu tố khoa học;
Bước 3: Chứng minh yếu tố khoa học;
Bước 4: Trình bày yếu tố khoa học.
1.3.2. Phân loại nghiên cứu và phân tích khoa học
Có nhiều cách thức phân loại NCKH. Trong phần này sẽ đề cập hai cách phân loại:
theo hiệu suất cao nghiên cứu và phân tích và theo những quy trình nghiên cứu và phân tích .
1. Phân loại theo hiệu suất cao nghiên cứu và phân tích
Nghiên cứu mô tả là nghiên cứu và phân tích nhằm mục đích đưa ra một khối mạng lưới hệ thống tri thức về nhận dạng
sự vật, giúp phân biệt được sự rất khác nhau về bản chất giữa sự vật này với việc vật khác.
Nội dung mơ tả hoàn toàn có thể gồm có mơ tả hình thái, hành động, tương tác; mơ tả định tính
tức những đặc trưng về chất của yếu tố vật; mô tả định lượng nhằm mục đích chỉ rõ những đặc trưng về
lượng của yếu tố vật.
Nghiên cứu lý giải là những nghiên cứu và phân tích nhằm mục đích làm rõ nguyên nhân dẫn đến việc
hình thành và quy luật chi phối quy trình vận động của yếu tố vật. Nội dung của lý giải
hoàn toàn có thể gồm có lý giải nguồn gốc; hành động; cấu trúc; tương tác; hậu quả; quy
luật chung chi phối quy trình vận động của yếu tố vật.
Nghiên cứu giải pháp là loại nghiên cứu và phân tích nhằm mục đích làm ra một sự vật mới trước đó chưa từng
tồn tại. Khoa học không bao giờ tạm ngưng ở mô tả và lý giải mà ln khuynh hướng về phía sự
sáng tạo những giải pháp làm biến hóa toàn thế giới.
28
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
Nghiờn cu d bỏo là những nghiên cứu và phân tích nhằm mục đích nhận dạng trạng thái của yếu tố vật
trong tương lai. Mọi dự báo đều phải đồng ý những sai lệch, kể cả trong nghiên
cứu tự nhiên và xã hội. Sự sai lệch trong những kết qủa dự báo hoàn toàn có thể do nhiều nguyên
nhân: sai lệch khách quan trong kết quả quan sát; sai lệch do luận cứ bị biến dạng
trong sự tác động của những sự vật khác; mơi trường cũng ln hoàn toàn có thể dịch chuyển, v.v…
2. Phân loại theo những quy trình của nghiên cứu và phân tích
Theo những quy trình của nghiên cứu và phân tích, người ta phân phân thành nghiên cứu và phân tích cơ bản;
nghiên cứu và phân tích ứng dụng và triển khai.
Nghiên cứu cơ bản (fundamental research, cũng gọi là basic research) là những
nghiên cứu và phân tích nhằm mục đích phát hiện thuộc tính, cấu trúc, hành động những sự vật, tương tác trong nội
bộ sự vật và mối liên hệ giữa sự vật này với những sự vật khác. Sản phẩm nghiên cứu và phân tích cơ bản
hoàn toàn có thể là những mày mò, phát hiện, ý tưởng sáng tạo, dẫn đến việc hình thành một khối mạng lưới hệ thống lý
thuyết có mức giá trị tổng quát, ảnh hưởng đến một hoặc nhiều nghành khoa học. Ví dụ:
Newton ý tưởng sáng tạo định luật mê hoặc vũ trụ, Marx phát hiện quy luật giá trị thặng dư
Nghiên cứu cơ bản được phân phân thành hai loại: nghiên cứu và phân tích cơ bản thuần tuý và nghiên
cứu cơ bản khuynh hướng.
Nghiên cứu cơ bản thuần tuý hoặc nghiên cứu và phân tích thuần tuý (pure fundamental
resarch hoặc pure research) được gọi là nghiên cứu và phân tích cơ bản tự do, hoặc nghiên cứu và phân tích cơ
bản không khuynh hướng, là những nghiên cứu và phân tích về bản chất sự vật để nâng cao nhận thức,
chưa tồn tại hoặc chưa bàn đến ý nghĩa ứng dụng.
Nghiên cứu cơ bản khuynh hướng (oriented fundamental research), là những nghiên
cứu cơ bản đã dự kiến trước mục tiêu ứng dụng. Các hoạt động và sinh hoạt giải trí khảo sát cơ bản tài
nguyên, kinh tế tài chính, xã hội, v.v đều hoàn toàn có thể xem là nghiên cứu và phân tích cơ bản khuynh hướng.
Nghiên cứu cơ bản khuynh hướng được phân thành nghiên cứu và phân tích nền tảng (background
research) và nghiên cứu và phân tích chuyên đề (thematic research).
Nghiên cứu nền tảng là những nghiên cứu và phân tích về quy luật tổng thể của một khối mạng lưới hệ thống sự
vật. Hoạt động khảo sát cơ bản tài nguyên và những Đk vạn vật thiên nhiên như địa chất, đại
dương, khí quyển, khí tượng; khảo sát cơ bản kinh tế tài chính, xã hội đều thuộc loại nghiên cứu và phân tích nền
tảng.
Nghiên cứu chuyên đề là nghiên cứu và phân tích về một hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng của yếu tố vật, ví dụ
trạng thái plasma của vật chất, bức xạ vũ trụ, gen di truyền. Nghiên cứu chuyên đề vừa
dẫn đến hình thành những cơ sở lý thuyết, mà cịn dẫn đến những ứng dụng có ý nghĩa
thực tiễn.
Nghiên cứu ứng dụng (applied research) là yếu tố vận dụng quy luật được phát hiện từ
nghiên cứu và phân tích cơ bản để lý giải một sự vật; tạo ra những nguyên tắc mới về những giải
pháp và vận dụng chúng vào sản xuất và đời sống. Giải pháp được hiểu theo một nghĩa
rộng nhất của thuật ngữ này; hoàn toàn có thể là một giải pháp về công nghệ tiên tiến và phát triển, về vật tư, về tổ
chức và quản trị và vận hành. Một số giải pháp cơng nghệ hoàn toàn có thể trở thành sáng tạo. Cần lưu ý
rằng, kết quả của nghiên cứu và phân tích ứng dụng thì chưa ứng dụng được. Để hoàn toàn có thể đưa kết quả
nghiên cứu và phân tích ứng dụng vào sử dụng thì cịn phải tiến hành một quy mô nghiên cứu và phân tích
khác, mang tên thường gọi là triển khai.
29
Triển khai (cũng gọi là technological experimental development, cũng gọi là
experimental development, nói tắt là development), cịn gọi là triển khai thực nghiệm,
là yếu tố vận dụng những lý thuyết để lấy ra những hình mẫu (prototype) với những tham số
khả thi về kỹ thuật. Hoạt động triển khai gồm 3 quy trình:
Tạo vật mẫu (prototype), là quy trình thực nghiệm nhằm mục đích tạo ra được thành phầm,
chưa quan tâm đến quy trình sản xuất và quy mơ vận dụng.
Tạo cơng nghệ còn gọi là quy trình làm pilot, là quy trình tìm kiếm và thử
nghiệm cơng nghệ để sản xuất ra thành phầm theo mẫu (prototype) vừa thành công xuất sắc trong
quy trình thứ nhất.
Sản xuất thử loạt nhỏ, còn gọi là sản xuất Serie 0 (Loạt 0). Đây là quy trình
kiểm chứng độ tin cậy của công nghệ tiên tiến và phát triển trên quy mô nhỏ, thường gọi là quy mơ sản xuất
bán đại trà phổ thông, cịn được gọi là quy mơ bán cơng nghiệp. Tồn bộ nhiều chủng quy mô nghiên
cứu và mối liên hệ giữa nhiều chủng quy mô nghiên cứu và phân tích được trình diễn trong sơ đồ trên Hình
1.1.
Nghiờn cứu
cơ bản thuần tuý
Nghiờn cứu
cơ bản
Nghiờn cứu
nền tảng
Nghiên cứu
cơ bản khuynh hướng
Nghiờn cứu
chuyờn đề
Nghiên cứu
ứng dụng
Làm ra vật mẫu
(Prototype)
Triển khai
Chế tạo cụng nghệ
để sản xuất prototype
Sản xuất loạt nhỏ
theo prototype
Hình 1.1: Quan hệ giữa nhiều chủng quy mô nghiên cứu và phân tích
Khái niệm triển khai được vận dụng cả trong nghiên cứu và phân tích công nghệ tiên tiến và phát triển và nghiên
cứu xã hội: sản xuất mẫu công nghệ tiên tiến và phát triển mới hoặc thành phầm mới; thử nghiệm một
phương pháp giảng dạy ở những lớp thí điểm; chỉ huy thí điểm một mơ hình quản trị và vận hành
mới tại một cơ sở được lựa chọn.
Sự phân loại quy mô nghiên cứu và phân tích như trên đây được thống nhất sử dụng phổ cập
trên toàn thế giới. Phân chia là để nhận thức rõ bản chất của nghiên cứu và phân tích khoa học, để sở hữu cơ
30
phơng pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học
s lp k hoch nghiên cứu và phân tích, rõ ràng hoá những cam kết trong hợp đồng nghiên cứu và phân tích giữa
những đối tác chiến lược.
Tuy nhiên, trên thực tiễn, trong một đề tài hoàn toàn có thể chỉ tồn tại một loại nghiên cứu và phân tích,
tuy nhiên cũng hoàn toàn có thể tồn tại cả ba lọai nghiên cứu và phân tích, giữa chúng có mối liên hệ rất ngặt nghèo,
hoặc tồn tại hai trong ba quy mô nghiên cứu và phân tích.
1.3.3. Sản phẩm của nghiên cứu và phân tích khoa học
1. Đặc điểm của thành phầm nghiên cứu và phân tích khoa học
Trong mọi trường hợp, thành phầm của nghiên cứu và phân tích khoa học là thông tin, bất kể đó
là khoa học tự nhiên, khoa học xã hội hay khoa học công nghệ tiên tiến và phát triển.
Xét về cơ sở lôgic, thành phầm của NCKH gồm có:
– Các yếu tố của tác giả đã được chứng tỏ hoặc bị bác bỏ. Luận điểm khoa
học biểu lộ thơng qua những hình thức rất khác nhau, tuỳ thuộc khoa học. Có thể là
những định lý trong toán học (Định lý Thales, Định lý Ferma); những định luật trong
vật lý học (Định luật Newton); những quy luật trong những nghiên cứu và phân tích xã hội (Quy luật
giá trị thặng dư của Marx, Quy luật bàn tay vô hình dung của Adam Smith); những nguyên
lý trong kỹ thuật (nguyên tắc máy phát điện, nguyên tắc động cơ phản lực), v.v
– Các luận cứ để chứng tỏ hoặc bác bỏ yếu tố. Luận cứ là những sự kiện
khoa học đã được kiểm nghiệm là đúng hoặc sai với yếu tố trong thực tiễn.
Luận điểm hay luận cứ đều là những thành phầm nghiên cứu và phân tích [7] (E. Bright Wilson, Jr.,
1991).
2. Vật mang thông tin
Sản phẩm khoa học là thông tin. Tuy nhiên, toàn bộ chúng ta không thể tiếp xúc trực tiếp
với thông tin, mà chỉ hoàn toàn có thể tiếp xúc với thơng tin qua những phương tiện đi lại trung gian là
vật mang thông tin. Mọi hoạt động và sinh hoạt giải trí liên quan đến việc xem xét hoặc nhìn nhận thành phầm
của NCKH đều được thực thi thông qua những vật mang thông tin.
Vật mang thông tin về những kết quả NCKH hoàn toàn có thể gồm có:
Vật mang vật lý: sách báo, băng âm, băng hình. Chúng ta tiếp nhận được thông tin
nhờ đọc, xem, nghe, v.v thông qua những vật mang này.
Vật mang công nghệ tiên tiến và phát triển: một vật dụng được sản xuất ra cho toàn bộ chúng ta hiểu được
những thông tin về ngun lý vận hành của nó, cơng nghệ và vật tư được sử dụng để
sản xuất ra nó, v.v Chúng ta không thể đọc được, không thể nghe hoặc xem được
những thơng tin, mà chỉ hoàn toàn có thể cảm nhận và hiểu được toàn bộ những thông tin liên quan
đến vật phẩm này. Một cách quy ước, gọi đó là nhưng vật mang công nghệ tiên tiến và phát triển.
Vật mang xã hội: một người hoặc một nhóm người cùng nhau chia sẻ một quan
điểm khoa học, cùng đi theo một trường phái khoa học, cùng nuôi dưỡng một ý tưởng
khoa học hoặc một tuyệt kỹ cơng nghệ. Chúng ta hoàn toàn có thể hoặc khơng thể khai thác
được những thông tin từ họ. Đương nhiên, đấy là loại vật mang rất đặc biệt quan trọng, khác hoàn toàn
loại vật mang vật lý và vật mang công nghệ tiên tiến và phát triển.
3. Một số thành phầm đặc biệt quan trọng của nghiên cứu và phân tích khoa học
Reply
7
0
Chia sẻ
Clip Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF ?
Bạn vừa đọc tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF tiên tiến và phát triển nhất
Share Link Down Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF miễn phí
Heros đang tìm một số trong những Chia SẻLink Tải Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF Free.
Giải đáp vướng mắc về Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF
Nếu Bạn sau khi đọc nội dung bài viết Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu và phân tích khoa học PDF , bạn vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha
#Giáo #trình #Phương #pháp #luận #nghiên #cứu #khoa #học #PDF