Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì 2022

Review Hướng Dẫn Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì Chi Tiết

(Last Updated On: 26/11/2021)

Tín ngưỡng là khối mạng lưới hệ thống những niềm tin mà con người tin vào để lý giải toàn thế giới và để mang lại sự bình an cho thành viên và hiệp hội.

Nội dung chính

• 2. Đặc điểm của tín ngưỡng
• 3. Điểm khác lạ giữa tôn giáo và tín ngưỡng.
• 4. Phân loại tín ngưỡng Việt Nam
• a. Tín ngưỡng phồn thực
• b. Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên
• c. Tín ngưỡng sùng bái con người
• d. Tín ngưỡng sùng bái thần linh
• Video tương quan

Tín ngưỡng chỉ là một trạng thái tâm ý, đó là niềm tin, sự ngưỡng mộ vào một trong những lực lượng siêu nhiên thần bí, lực lượng siêu nhiên đó trọn vẹn có thể mang hình thức hình tượng : Trời, Phật, thần thánh hay một sức mạnh hư ảo, huyền bí, vô hình dung tác động đến đời sống tâm linh con người được người ta tin là có thật và tôn thờ. Tín ngưỡng chỉ là một bộ phận của tôn giáo.

Tín ngưỡng Việt Nam còn gọi là tín ngưỡng truyền thống cuội nguồn hay tín ngưỡng dân gian, là tín ngưỡng của những dân tộc bản địa sống trên lãnh thổ Việt Nam.

Hiện nay, khái niệm tín ngưỡng được hiểu theo những hướng rất khác nhau nhưng đều thống nhất rằng, tín ngưỡng là yếu tố ngưỡng mộ, tin tưởng của con người vào những lực lượng siêu nhiên, hư ảo, có tính chất thiêng liêng huyền bí.

Trong tác phẩm “Văn hóa Việt Nam đỉnh điểm Đại Việt”, Nguyễn Đăng Duy viết: “ Tín ngưỡng là niềm tin và sự ngưỡng mộ của con người vào lực lượng siêu nhiên, thần bí hoặc do con người tưởng tượng ra những vị thần linh đến mức họ nhận định rằng những lực lượng ấy có tác động, chi phối đời sống, số phận của con người và gây thành một nếp sống xã hội theo niềm tin thiêng liêng ấy”

Tác giả Đặng Nghiêm Vạn nhận định rằng : “ Trong tín ngưỡng phải có yếu tố thiêng liêng liên quân đến một toàn thế giới vô hình dung, đến những siêu linh mà chính con người tưởng tượng và sáng tạo ra nó” ( Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam)

Tác giả M.Scott viết: “ Chúng ta dường như có Xu thế định nghĩa hai chữ tín ngưỡng một cách quá hạn hẹp. Ta thường chỉ coi rằng tín ngưỡng phải gắn sát với một niềm tin nào đó vào Thượng đế, hoặc phải gắn sát với một số trong những thực hành thực tiễn nghi lễ, hoặc phải là thành viên trong một hiệp hội phụng sự” (Con đường chẳng mấy ai đi, tập 2). Theo ông, tín ngưỡng đó đó là yếu tố cảm nhận của con người về toàn thế giới mà người ta đang sống, về môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường xung quanh họ và về vị trí của tớ mình họ trong toàn thế giới đó.

Trong đời sống thường ngày, khi đề cập đến tín ngưỡng người ta thường liên tưởng đến những hiện tượng kỳ lạ xã hội có tính chất rất linh, thần bí, thể hiện niềm tin về một toàn thế giới vô hình dung, về môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường sau khoản thời hạn chết, về sự việc tồn tại của linh hồn người chết và sự tác động của lực lượng này riêng với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường hiện tại của con người. Hiện tượng này gắn sát với những phong tục, thói quen, truyền thống cuội nguồn của một hiệp hội người hay một dân tộc bản địa, nó phản ánh nếp sống, cung cách ứng xử của con người cũng như phản ánh lịch sử dân tộc phát triển văn hóa truyền thống của hiệp hội dân tộc bản địa đó.

Dưới góc nhìn tâm ý học, tín ngưỡng là một hiện tượng kỳ lạ tâm ý – xã hội biểu lộ niềm tin của một hiệp hội người nhất định về toàn thế giới vô hình dung, về lực lượng siêu nhiên và khả năng chi phối của lực lượng này riêng với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của con người trải qua khối mạng lưới hệ thống lễ nghi thờ cúng; quy trình hình thành và phát triển tín ngưỡng gắn sát với lịch sử dân tộc phát triển của hiệp hội nên nó phản ánh môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thực tiễn của hiệp hội người đó.

2. Đặc điểm của tín ngưỡng

Tín ngưỡng Việt Nam in như những bộ phận khác của văn hóa truyền thống Việt Nam đề mang những đặc trưng của văn hóa truyền thống nông nghiệp đó là:

• Tôn trọng và gắn bó mật thiết với vạn vật thiên nhiên: Thể hiện ở tín ngưỡng sùng bái tự nhiên.
• Hài hòa âm khí và dương khí: thể hiện ở những đối tượng người dùng thờ cúng: Trời – Đất, Tiên – Rồng, ông đồng – bà đồng…
• Đề cao phụ nữ: Thể hiện ở thật nhiều nữ thần như những Mẫu Tam phủ ( Bà Trời – Đất – Nước), Mẫu Tứ phủ (Bà Mây – Mưa – Sấm – Chớp)…
• Tính tổng hợp và linh hoạt và hệ quả là tôn giáo đa thần chứ không phải độc thần như trong nhiều tôn giáo khác.

3. Điểm khác lạ giữa tôn giáo và tín ngưỡng.

Điểm khác lạ giữa tín ngưỡng và tôn giáo ở đoạn, tín ngưỡng mang tính chất chất dân tộc bản địa, dân gian nhiều hơn nữa tôn giáo, tín ngưỡng có tổ chức triển khai không ngặt nghèo như tôn giáo. Khi nói tới tín ngưỡng người ta thường nói tới tín ngưỡng của một dân tộc bản địa hay một số trong những dân tộc bản địa có một số trong những điểm lưu ý chung còn tôn giáo thì thường là không mang tính chất chất dân gian. Tín ngưỡng không còn một khối mạng lưới hệ thống điều hành quản lý và tổ chức triển khai như tôn giáo, nếu có thì khối mạng lưới hệ thống này cũng lẻ tẻ và rời rạc. Tín ngưỡng nếu phát triển đến một mức độ nào đó thì trọn vẹn có thể thành tôn giáo. Cơ sở của mọi tôn giáo, tín ngưỡng là niềm tin, sự ngưỡng vọng của con người vào những cái “siêu nhiên” (hay nói gọn lại là “cái thiêng”) – cái trái chiều với cái “trần tục”, cái hiện hữu mà con người trọn vẹn có thể sờ mó, quan sát được. Niềm tin vào “cái thiêng” thuộc về thực ra con người, nó Ra đời và tồn tại, phát triển cùng với con người và loài người, nó là tác nhân cơ bản tạo ra đời sống tâm linh của con người, cũng như đời sống vật chất, đời sống xã hội tinh thần, tư tưởng, đời sống tình cảm…

Tùy theo tình hình, trình độ phát triển kinh tế tài chính, xã hội của mỗi dân tộc bản địa, địa phương, vương quốc mà niềm tin vào “cái thiêng” thể hiện ra những hình thức tôn giáo, tín ngưỡng rõ ràng rất khác nhau. Chẳng hạn như niềm tin vào Đức Chúa, Đức Mẹ Đồng Trinh của Kito giáo, niềm tin vào Đức Phật của Phật giáo, niềm tin vào Thánh, Thần của tín ngưỡng Thành Hoàng, Đạo thờ Mẫu… Các hình thức tôn giáo tín ngưỡng này dù rộng hẹp rất khác nhau, dù phổ quát toàn toàn thế giới hay là đặc trưng cho từng dân tộc bản địa… thì cũng đều là một thực thể biểu lộ niềm tin vào cái thiêng chung của con người mà thôi.

Hiện tại, có nhiều ý kiến rất khác nhau khi sử dụng khái niệm “tôn giáo” và “tín ngưỡng”. Theo quan điểm truyền thống cuội nguồn, người ta có ý thức phân biệt tôn giáo và tín ngưỡng, thường coi tín ngưỡng ở trình độ phát triển thấp hơn so với tôn giáo. Loại quan điểm thứ hai là giống hệt giữa tôn giáo và tín ngưỡng và đều gọi chung là tôn giáo, tuy có phân biệt tôn giáo dân tộc bản địa, tôn giáo nguyên thủy, tôn giáo địa phương, tôn giáo toàn thế giới (phổ quát).

Sự rất khác nhau giữa tôn giáo và tín ngưỡng thể hiện ở một số trong những điểm như: Tôn giáo có khối mạng lưới hệ thống giáo lý, tầm cỡ… được truyền thụ qua giảng dạy và học tập ở những tu viện, thánh đường, học viện chuyên nghành… có khối mạng lưới hệ thống thần điện, có tổ chức triển khai giáo hội, hội đoàn ngặt nghèo, có nơi thờ cúng riêng như nhà thời thánh, chùa, thánh đường…, nghi lễ thờ cúng ngặt nghèo, có sự tách biệt giữa toàn thế giới thần linh và con người. Còn tín ngưỡng thì chưa tồn tại khối mạng lưới hệ thống giáo lý mà chỉ có những lịch sử dân tộc thuở nào, thần tích, truyền thuyết. Tín ngưỡng mang tính chất chất chất dân gian, gắn với sinh hoạt văn hóa truyền thống dân gian. Trong tín ngưỡng có sự hòa nhập giữa toàn thế giới thần linh và con người, nơi thờ cúng và nghi lễ còn phân tán, chưa thành quy ước ngặt nghèo…

4. Phân loại tín ngưỡng Việt Nam

a. Tín ngưỡng phồn thực

Sự tin tưởng, ngưỡng mộ và sùng bái sự sinh sôi nảy nở của tự nhiên và con người. Tín ngưỡng phồn thực hình thành từ xa xưa trong lịch sử dân tộc, trên cơ sở tư duy trực quan, cảm tính của dân cư nông nghiệp trước sự việc sinh sôi để duy trì sự sống của con người, sự sống của cây trồng, vật nuôi. Họ nhìn thấy ở thực tiễn đó một sức mạnh siêu nhiên và sùng bái những hiện vật, những hiện thực đó như thần thánh. Như vậy, thực ra của tín ngưỡng phồn thực là tín ngưỡng cầu sự sinh sôi nảy nở và sự no đủ.

Tín ngưỡng phồn thực đã từng tồn tại suốt chiều dài của lịch sử dân tộc, dưới hai dạng biểu lộ là thờ cơ quan sinh dục nam, nữ sẽ là thờ sinh thực khí (sinh là đẻ, thực là nảy nở, khí là công cụ). Đây là hình thái đơn thuần và giản dị của tín ngưỡng phồn thực, nó rất phổ cập ở những nền văn hóa truyền thống cổ truyền nông nghiệp trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam việc thờ sinh thực khí được gọi là thờ cúng Nõ Nường (Nõ – tượng trưng cho bộ phận sinh dục nam, Nường – tượng trưng cho bộ phận sinh dục nữ). Ngoài ra, nó còn tồn tại những biến thể của việc thờ cơ quan sinh dục nam và nữ như: Thờ cột đá tự nhiên, thờ những kẽ đá nứt tự nhiên hoặc tạo những bộ phận của những khu công trình xây dựng kiến trúc có hình dáng như bộ phận sinh dục nam, nữ.

Ví dụ: Cột đá ở chùa Dạm. Linga và Yony trong những đền tháp Chăm… Thờ hành vi giao phối – một dạng tín ngưỡng phồn thực độc lạ. Ở Việt Nam cũng luôn có thể có những hình tượng của tín ngưỡng này đó là: Tượng bốn đôi nam nữ đang giao hợp được đúc bằng đồng đúc gắn trên nắp thạp đồng Đào Thịnh ( Yên Bái có niên đại 500 năm TCN), tượng cóc giao phối, điệu múa “Tùng – dí” trong những liên hoan làng vùng Trung Châu nay thuộc tỉnh Phú Thọ…

Cột đá ở chùa Dạm

Vai trò của tín ngưỡng phồn thực lớn tới mức trong cả chiếc trống đồng, một hình tượng sức mạnh mẽ và tự tin của quyền lực tối cao, cũng là hình tượng toàn vẹn và tổng thể của tín ngưỡng phồn thực…

• Hình dáng của trống đồng phát triển từ cối giã gạo.
• Cách đánh trống theo lối cầm chày dài mà đâm lên mặt trống mô phỏng động tác giã gạo.
• Tâm mặt trống là hình mặt trời hình tượng cho sinh thực khí nam, xung quanh là hình lá có khe rãnh ở giữa biểu trưng cho sinh thực khí nữ.
• Xung quanh mặt trống có gắn tượng cóc, một biểu lộ của tín ngưỡng phồn thực.

b. Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên

Sùng bái tự nhiên là quy trình tất yếu trong quy trình phát triển của con người. Với người Việt có gốc sống bằng nghề trồng lúa nước thì sự gắn bó với tự nhiên lại càng lâu bền hơn và bền chặt, việc đồng thời tùy từng nhiều yếu tố rất khác nhau của tự nhiên đã dẫn đến hậu quả trong nghành nghề nhận thức là lối tư duy tổng hợp và trong nghành nghề tín ngưỡng đó là tín ngưỡng đa thần. Chất âm tính của văn hóa truyền thống nông nghiệp dẫn đến hậu quả trong quan hệ xã hội là lối sống thiên về tình cảm trọng nữ, và trong tín ngưỡng là tình trạng nữ thần chiếm ưu thế. Vì vậy tục thờ Mẫu đang trở thành một tín ngưỡng Việt Nam nổi bật.

– Thờ Tam phủ, Tứ phủ

Tam phủ là danh từ để chỉ ba vị thánh thần: Bà Trời (hay Mẫu Thượng Thiên), Bà Chúa Thượng (hay Mẫu Thượng Ngàn), Bà Nước (hay Mẫu Thoải). Tứ phủ gồm ba vị Mẫu trên thêm vào đó Mẫu Địa phủ. Các Mẫu quản trị và vận hành những nghành quan trọng nhất của một xã hội nông nghiệp. Về sau do tác động của văn hóa truyền thống Trung Hoa nên có thêm Ngọc Hoàng, Thổ Công và Hà Bá. Thần Mặt Trời là vị thần quan trọng nhất, xuất hiện trên toàn bộ những trống đồng. Việc thờ trời ở Việt Nam có trước ở Trung Quốc.

Hình ảnh Thờ Tam phủ, Tứ phủ. Nguồn: internet
– Thờ tứ pháp

Tam phủ là danh từ để chỉ những bà thần Mây – Mưa – Sấm – Chớp, đại diện thay mặt thay mặt cho những hiện tượng kỳ lạ tự nhiên có vai trò quan trọng trong xã hội nông nghiệp. Sau này khi Phật giáo vào Việt Nam thì nhóm những nữ thần này được trở thành Tứ pháp với truyền thuyết về Man Nương Phật Mẫu. Tứ pháp gồm:

• Pháp Vân (thần mây) thờ ở chùa Bà Dâu.
• Pháp Vũ (thần mưa) thờ ở chùa Bà Đậu.
• Pháp Lôi (thần sấm) thờ ở chùa Bà Tướng.
• Pháp Điện (thần chớp) thờ ở chùa Bà Dàn

Ảnh hưởng của Tứ pháp ở Việt Nam rất rộng, nhiều lần triều đình nhà Lý phải rước tượng Pháp Vân về Thăng Long để cầu mưa.

*Truyền thuyết về Man Nương:

Thuở ấy, trong vùng có một người con gái tên thường gọi Man Nương, cha mẹ mất sớm, lại nhà rất nghèo, cũng tìm tới chùa để theo học.

Man Nương tính tình thật thà, chất phát, lại siêng năng chăm chỉ, nhưng vì có tật nói lắp không tụng kinh được, nên sư Đà La giao cho việc nấu nướng để tiếp đãi những tăng ni đến chùa.

Một đêm vào thời gian giữa tháng năm, trời khi này đã khuya, Man Nương nấu chín nồi cháo đã lâu mà nhà sư và những tăng ni vẫn còn đấy mải mê tụng kinh niệm Phật. Ngồi tựa ở cửa nhà bếp để chờ, vô tình Man Nương ngủ thiếp đi từ lúc nào không biết.

Khi tụng kinh xong không thấy Man Nương bưng cháo lên như mọi lần, sư Đà La bèn xuống nhà bếp để xem sự thể thế nào. Thấy Man Nương đã ngủ say, không tiện thức tỉnh dậy, nhà sư liền né người bước qua để vào lấy cháo. Không ngờ chỉ như vậy thôi, mà Man Nương đã mang thai.

Có thai được ba tháng thì Man Nương cảm thấy xấu hổ quá, bèn bỏ chùa ra về. Sư Đà La, tiếp theo này cũng rời đi nơi khác. Mấy tháng sau Man Nương sinh hạ được một mụn con gái, bèn tìm tới nơi nhà sư đang tu hành để trả con lại.

Sư Đà La ôm đứa trẻ, cùng Man Nương đi tới cây phù dung ở một ngã ba đường. Đó là một cây cổ thụ, cành lá sum xuê xanh tốt, lại sở hữu cái hốc rất to ở phía gần gốc. Đặt đứa trẻ vào trong hốc cây, nhà sư nói: “Này cây, ta gửi con Phật. Ngươi hãy giữ lấy, sau này sẽ tiến hành thành Phật”.

Nhà sư nói xong, thấy miệng hốc cây tự nhiên khép kín ngay lại.

Trước khi từ giã Man Nương, sư Đà La bảo nàng hãy tiếp tục đi tu, rồi giao cho một cây trượng mà bảo: “Ta cho nàng vật này. Khi nào trời hạn, đem cắm xuống đất, tự nhiên sẽ có được mưa lớn”. Man Nương cung kính nhận lời.

Từ đó, mọi khi trời làm hạn hán, Man Nương lại cắm trượng xuống đất, thế là trời lại đổ mưa to. Dân chúng trong vùng thấy vậy, thường rất đỗi vui mừng và cảm phục.

Một năm, trời đổ mưa to lại thêm bão lớn, làm cho cây phù dung có đứa bé ở trong, bị đổ. Cây trôi đến bến sông mà phía trên có ngôi chùa sư cụ Man Nương đang trụ trì thì tạm ngưng, dập dềnh ở bên mép nước.

Dân trong làng thấy vậy, bèn cùng nhau mang thừng chão ra buộc vào để kéo cây lên. Nhưng lạ thay, mấy chục người, rồi tiếp theo đó mấy trăm người, cùng xúm vào, mà cây vẫn không nhúc nhích.

Giữa lúc ấy, sư cụ Man Nương chống gậy từ trong chùa bước ra bến rửa tay. Thấy sự lạ, sư cụ bèn cầm vào một trong những đầu dây kéo thử. Nhưng thật chẳng ngờ, khi sư cụ vừa khẽ sờ tay vào thì cây cũng lập tức hoạt động và sinh hoạt giải trí. Mọi người vui mừng, nhờ sư cụ kéo hẳn cây lên bờ, trong tâm ai ấy cũng đều thấy vừa ngạc nhiên vừa vô cùng cảm phục.

Cho rằng cây phù dung này rất linh nên dân làng bàn nhau sẽ cưa ra, để tạc thành tượng thờ. Nhưng khi những người dân thợ mang dao, cưa đến để phát cành xẻ gỗ, thì dao và cưa đều bị quằn, mẻ, không thể làm gì được.

Dân làng lại phải nhờ đến sư cụ Man Nương. Chỉ sau khoản thời hạn sư cụ thắp hương đặt lễ vật, khấn vái, rồi đứng ở đấy tận mắt tận mắt chứng kiến, thì tốp thợ mới phát cành và xẻ cây được.

Họ cưa thân cây làm bốn khúc, dự tính sẽ tạc bốn pho tượng thờ. Nhưng đến đoạn gốc nơi có cái hốc đặt đứa trẻ ngày trước, thì tự nhiên một tảng đá lăn ra.

Vì thấy tảng đá làm cho những mũi cưa bị gãy, nên tốp thợ tức quá, hè nhau lấy gáy rìu đập lấy đập để vào, cho hả giận. Lạ thật, tảng đá vẫn trơ ra, còn những gáy rìu, toàn bộ đều bị quăn queo, méo mó.

Biết không thể làm gì được, nhưng vẫn tức, tốp thợ lạ hò nhau bê tảng đá ném xuống sông. Nhưng thật bất thần, chỉ vừa chạm mặt nước, thì tảng đá lóe sáng, rồi vừa phát sáng vừa chìm xuống dưới mặt đáy, làm cho toàn bộ một khúc sông sáng bừng lên, cùng với những quầng sáng rộng.

Tất cả tốp thợ kinh hoàng, thế rồi tự nhiên, không còn ai bảo ai, cùng lảo hòn đảo, loạng choạng, rồi nhất loạt ngã vật ra đất, bất tỉnh nhân sự nhân sự.

Tình thế thật vô cùng khẩn cấp. Những người được tận mắt tận mắt chứng kiến vội vã đi tìm lễ vật, hương đăng, rồi mời sư cụ Man Nương xuống tận nơi khấn vái. Lại thuê cả thợ lặn đến để vớt tảng đá lên. Chỉ đến khi những việc thật xong xuôi, mới thấy tốp thợ từ từ hồi tỉnh lại.

Bốn khúc gỗ cắt ở cây phù dung ra, tiếp theo này được tạc thành bốn pho tượng thờ. Lúc ấy nhà sư Đà La hay tin, cũng trở về tận mắt tận mắt chứng kiến. Ngài đặt pháp hiệu cho bốn pho tượng là Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện, ý là để cầu mong cho dân làng yên vui và quanh năm mưa gió thuận hòa, không biến thành mưa, bão, sấm, sét làm cho thiệt hại.

Ngài lại bảo đem tảng đá vào đặt cạnh bên những pho tượng đã tạc. Thế rồi, mọi người nhìn thấy, những pho tượng tự nhiên đều sáng bừng lên, hệt như đã được dát bên phía ngoài bằng vàng, bằng bạc.

Sau đó, theo lời dạy của nhà sư Đà La, bốn pho tượng được đưa về bốn ngôi chùa lớn trong vùng, và những ngôi chùa này, từ đấy được mang tên như của bốn pho tượng đã tạc. Riêng tảng đá, được đặt tại chính ngôi chùa có sư cụ Man Nương đang trụ trì, tức là ngôi chùa có bến sông đã vớt được cây phù dung dạo trước.

Sư cụ Man Nương còn trụ trì tại ngôi chùa này mấy chục năm nữa rồi mới viên tịch, lúc ở tuổi gần một trăm. Ngày viên tịch là ngày mồng bốn tháng tư (âm lịch), đúng bốn ngày trước lễ Phật đản. Dân chúng trong vùng vừa thương tiếc nhưng cũng vừa kính cẩn, tôn xưng sư cụ là Phật mẫu Man Nương. Danh hiệu “Phật mẫu” này để chỉ, khi sinh thời cụ đã sinh ra đứa trẻ (tảng đá), sau trở thành tiền thân của bốn ngôi chùa Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện trong vùng.

Lại nói về bốn ngôi chùa này, từ khi có bốn pho tượng thờ mới, thì ngày càng trở nên linh ứng đặc biệt quan trọng. Những năm lụt lội hay hạn hán kéo dãn, dân chúng đến đây kêu cầu, đều thấy luôn luôn ứng nghiệm. Từ đấy, thiện nam tín nữ tìm về ngày mỗi thêm đông. Để tưởng niệm Phật mẫu Man Nương, nên dân chúng trong vùng lấy ngày mồng bốn tháng tư, ngày sư cụ viên tịch, làm ngày liên hoan của toàn bộ bốn ngôi chùa.

Hàng năm, cứ đến ngày này, ở những nơi dân chúng lại nô nức tìm về trảy hội, và dùng nước sạch để tắm rửa cho những pho tượng Phật trong chùa. Lâu dần, trở thành phong tục, gọi là hội tắm Phật.

– Thờ động vật hoang dã thực vật.

Do xuất phát từ nước có gốc nông nghiệp trồng lúa nước nên tín ngưỡng sùng bái giới tự nhiên thể hiện ở việc thờ động vật hoang dã, thực vật.

Khác với văn hóa truyền thống phương Tây là thờ những loài vật có sức mạnh như hổ, sư tử, chim ưng,… tín ngưỡng Việt Nam thờ những loài vật hiền lành hơn như trâu,

cóc, chim, rắn, cá sấu,… những loài vật đó thân thiện với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của người dân của một xã hội nông nghiệp. Người dân còn đẩy những loài vật lên thành mức biểu trưng như Tiên, Rồng. Theo truyền thuyết thì tổ tiên người Việt thuộc “họ Hồng Bàng” (nghĩa là một loài chim nước lớn), thuộc giống “Rồng Tiên”. Con rồng lần thứ nhất xuất hiện ở vùng Nam Á, tiếp theo đó mới được phổ cập ở Trung Quốc rồi đến những nước phương Tây. Con rồng có khá đầy đủ đặc tính của lối tư duy nông nghiệp: Tổng hợp của cá sấu, rắn; sinh ra ở dưới nước nhưng lại trọn vẹn có thể bay lên trời mà không cần cánh; trọn vẹn có thể vừa phun nước vừa phun lửa. Có thật nhiều khu vực Việt Nam mang tên tương quan đến rồng như Thăng Long, Hàm Rồng,…

Thực vật được tôn sùng nhất là cây lúa, có Thần Lúa, Hồn Lúa, Mẹ Lúa,… đôi lúc ta thấy còn thờ Thần Cây Đa, Cây Cau,…

c. Tín ngưỡng sùng bái con người

– Hồn và vía

Người Việt xưa nhận định rằng con người gồm phần thể xác và phần linh hồn. Một số dân tộc bản địa Khu vực Đông Nam Á coi linh hồn gồm “hồn” và “vía”. Vía được tưởng tượng như phần trung gian giữa thể xác và hồn. Người Việt nhận định rằng người dân có ba hồn, nam có bảy vía và nữ có chín vía. Ba hồn gồm: Tinh (sự tinh anh trong nhận thức), Khí (nguồn tích điện làm cho khung hình hoạt động và sinh hoạt giải trí) và Thần (thần thái của yếu tố sống). Bảy vía ở đàn ông quản trị và vận hành hai tai, hai mắt, hai lỗ mũi và miệng. Chín vía ở phái nữ quản trị và vận hành bảy thứ như ở phái mạnh thêm vào đó hai vía nữa. Hai vía này còn có nhiều cách thức lý giải. Chúng trọn vẹn có thể là núm vú có vai trò quan trọng trong nuôi con. Tuy nhiên có cách lý giải khác ( chín vía). Người Việt thường có câu nói nam có “ba hồn bảy vía” còn nữ có “ba hồn chín vía”, cũng là từ những ý niệm trên mà ra.

Hồn và vía dùng thể xác làm nơi trú ngụ, trường hợp hôn mê ở những mức độ rất khác nhau được giả thích là vía và hồn rời bỏ thể xác ở những mức độ rất khác nhau. Nếu phần thần của hồn mà rời khỏi thể xác thì người đó chết. Khi người chết, hồn nhẹ hơn sẽ bay sang kiếp khác còn vía nặng hơn sẽ bay là là mặt đất rồi tiêu tan. Thế nên mới có những câu ngạn ngữ như: “hồn xiêu phách lạc” (phách tức là vía; ở đây muốn nói trạng thái run sợ, mất dữ thế chủ động), “sợ đến mức hồn vía lên mây” …

Khi chết là hồn đi từ cõi dương gian đến cõi âm binh ty, cõi này cũng khá được tưởng tượng có nhiều sông nước như ở cõi dương gian nên nên phải đi bằng thuyền nên nhiều nơi chôn người chết trong những chiếc thuyền.

– Tổ tiên

Cho đến nay, hiện tượng kỳ lạ thờ cúng tổ tiên còn tồn tại ở nhiều vương quốc, dân tộc bản địa. Tuy vậy, vị trí và vai trò của nó trong đời sống tinh thần của con người ở mỗi nơi mỗi khác. Người Việt là một trong những dân tộc bản địa có tục thờ cúng tổ tiên sâu đậm và sớm nhất, nó gần như thể trở thành một tôn giáo: Đạo Ông bà.

Thà đui mà giữ đạo nhà

Còn hơn sáng mắt cha ông không thờ.

(Nguyễn Đình Chiểu, Lục Vân Tiên)

Người phương Tây coi trọng ngày sinh thì người Việt coi trọng ngày mất.

Họ nhận định rằng người đã mất đi về nơi chín suối. Bàn thờ tổ lúc nào thì cũng khá được đặt tại nơi trang trọng nhất. Ngày xưa khi cúng lễ lúc nào thì cũng luôn có thể có nước (hoặc rượu) cùng với những đồ tế lễ khác ví như vàng mã. Sau khi cúng xong thì đem đốt vàng mã rồi đổ rượu hoặc nước lên đống tro tàn – khói bay lên trời, nước hòa với lửa thấm xuống đất – theo họ như vậy tổ tiên mới nhận được. Hành động này được cho là yếu tố hòa quyện Nước – Lửa (âm khí và dương khí) và Trời – Đất – Nước (tam tài) mang tính chất chất triết lý thâm thúy.

Ở Việt Nam, đối tượng người dùng của thờ cúng tổ tiên được thể hiện ở 3 cấp: Gia đình, làng xã, giang sơn.

+ Ở Lever mái ấm gia đình, người Việt Nam thờ cúng ông bà, cha mẹ,…là những người dân cùng huyết thống đã chết. Đã là người Việt Nam, dù sang hèn, giàu nghèo rất khác nhau ai cũng thờ cúng cha mẹ, ông bà, tổ tiên của tớ. Đây không riêng gì có là yếu tố tín ngưỡng mà còn là một yếu tố đạo lý, phản ánh lòng biết ơn của con cháu riêng với công sinh thành, dưỡng dục của cha me, tổ tiên. Nơi thờ cúng là ở mái ấm gia đình và nhà thời thánh họ.

+ Ở Lever làng xã, người Việt còn thờ cúng những người dân dân có công với làng xã và được tôn vinh là Thành Hoàng và nơi thờ cúng ở đình làng.

+ Ở Lever nhà nước, người Việt thờ cúng những người dân dân có công riêng với giang sơn, tổ quốc như những Vua Hùng, thánh Gióng, Trần Hưng Đạo, Hồ Chủ Tịch… Ở Việt Nam có 3 hiệp hội vốn từ xa xưa đã có quan hệ gắn bó ngặt nghèo

với nhau đó là: mái ấm gia đình, làng xã và vương quốc. Vì vây, tổ tiên mái ấm gia đình, lãng xã và giang sơn không tác rời nhau. Từ thực tiễn đó, toàn bộ chúng ta trọn vẹn có thể hiểu tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên là một hiện tượng kỳ lạ tâm ý xã hội thể hiện sự biết ơn của người còn sống riêng với những người đã chết có công lao với thành viên, mái ấm gia đình, dòng tộc, làng xã, giang sơn, thể hiện niềm tin rằng, tổ tiên trọn vẹn có thể tác động tới đời sống, số phận của con cháu trải qua những nghi lễ thờ cúng.

– Thành Hoàng làng

“Thành hoàng” là vị thần quản trị và vận hành, che chở, định đoạt phúc họa cho một hiệp hội người sống trong một cty hành chính. “Thành hoàng” là một từ Hán Việt vốn là một từ chỉ vị thần bảo lãnh thành trì của Trung Quốc được gia nhập vào Việt Nam từ thời nhà Đường rồi tiếp tục phát triển trong những triều đại của Việt Nam.

Thành hoàng thường được thờ trong Đình, Miếu. Thần điện Thành hoàng trong miếu chỉ là một bệ thờ trên đặt lư hương, đèn, lọ hoa. Còn thần điện bài trí trong đình có phần phức tạp hơn có khám thờ, bên trong đặt bài vị, tượng nhưng hầu hết chỉ là ngai và áo mũ. Thờ phụng Thành Hoàng tượng trưng cho việc bảo vệ làng xã và mong ước sự vĩnh cửu của những thôn ấp.

Thờ cúng Thành hoàng là biểu lộ của lịch sử dân tộc, phong tục, đạo đức, pháp lý, đồng thời nó là một thứ quyền uy siêu việt một mối liên lạc vô hình dung làm cho làng xóm trở thành một hiệp hội có tổ chức triển khai ngặt nghèo.

Trong tâm thức dân gian, đây đó đó là hình tượng của yếu tố vĩnh cửu, bất diệt của dân tộc bản địa ta, của đất việt nam. Từ thủa xa xưa cho tới ngày này việc thờ phụng này đã có từ lâu và phổ cập trong ca nước.

– Vua tổ

Đây là một trong những tín ngưỡng thể hiện truyền thống cuội nguồn uống nước nhớ nguồn của dân tộc bản địa Việt Nam. Vua Hùng là vị vua tổ của người Việt, người dân có công sáng lập nước Văn Lang và mở ra thời đại Hùng Vương trong lịch sử dân tộc Việt Nam (Từ khoảng chừng thế kỷ thứ VII đến thế kỷ III TCN). Tương truyền vua Hùng (Hùng Vương thứ nhất) là con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ, cháu đời thứ sáu của Thần Nông.

Theo thần thoại cổ xưa, Âu Cơ lấy Lạc Long Quân, sinh ra bọc có trăm trứng, nở thành một trăm con trai. Một nửa theo cha xuống biển, nửa kia theo mẹ lên rừng đến đất Phong Châu (Vùng đất Việt Trì – Phú Thọ ngày này), mẹ Âu Cơ cùng những con tôn người con trưởng làm vua nước Văn Lang. Mảnh đất Phong Châu – nơi đóng đô của những vua Hùng trở thành vùng đất Tổ và ngày 10 tháng 03 âm lịch thường niên được lấy làm ngày giỗ Tổ.

Để tưởng niệm công ơn nhân dân ta đã xây đền thờ những vua Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh (hay còn gọi là núi Hy Cương, núi Hùng Lĩnh, Hùng Sơn) thuộc thôn Cổ Tích – xã Hy Cương – huyện Lâm Thao – tỉnh Phú Thọ. Trên núi Nghĩa LĨnh ngoài đền Hùng, đền Thượng nằm trên đỉnh núi còn tồn tại đền Trung nằm ở vị trí sống lưng chừng núi, đền Hạ nằm dưới chân núi.

Việc thờ cúng vua Hùng còn mang ý nghĩa thiêng liêng cao quý, khuynh hướng về cội nguồn, tưởng niệm những người dân dân có công trong việc tạo lập non sông giang sơn, xây dượng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ngày này và để cầu mong tổ tiên phù hộ cho môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của con cháu.

Đền thờ Quốc Tổ Hùng Vương
– Tứ bất tử

Người Việt còn thờ bốn vị thánh bất tử, đó là Tản Viên, Thánh Gióng, Chử Đồng Tử và Liễu Hạnh:

• Tản Viên biểu lộ cho ước vọng thắng lợi thiên tai, lụt lội.
• Thánh Gióng biểu lộ cho tinh thần chống giặc ngoại xâm.
• Chử Đồng Tử biểu lộ cho môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường phồn vinh về vật chất.
• Liễu Hạnh biểu lộ cho môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường phồn vinh về tinh thần của người dân Việt Nam.

d. Tín ngưỡng sùng bái thần linh

– Thổ công

Thổ Công là một vị thần được thờ trong mái ấm gia đình, một dạng của Mẹ Đất, là vị thần trông coi nhà cửa, định đoạt họa phúc cho một mái ấm gia đình. Sống ở đâu thì có Thổ Công ở đó: “Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá”. Một số giả thuyết nhận định rằng Thổ Công là một trong ba vị Táo Quân xuất hiện trong truyện Sự tích Táo quân (hay Sự tích ba ông đầu rau). Người chồng thứ hai là Thổ Công (trông coi việc nhà bếp núc, còn gọi là vua nhà bếp), người chồng thứ nhất là Thổ Địa (trông coi việc nhà cửa), người vợ là Thổ Kỳ (trông coi việc mua và bán, chợ búa cho phụ nữ trong nhà và sản sinh vật ngoài vườn). Tuy nhiên, một số trong những người dân nhận định rằng Thổ Công là vị thần quản trị và vận hành vùng đất còn Táo Quân chỉ coi việc nhà bếp núc trong nhà.

Thổ Công được nhiều người tin là vị thần quan trọng nhất trong mái ấm gia đình. Tổ tiên có công sinh thành dưỡng dục nên được tôn vinh nhất. Bàn thờ tổ tiên ở giữa, vị trí quan trọng nhất, bàn thờ cúng Thổ Công ở bên trái, quan trọng thứ hai. Nhưng khi cúng lễ tổ tiên, người ta đều phải khấn Thổ Công trước để xin phép cho tổ tiên về.

Ở Nam bộ, Thổ Công được thay bằng Ông Địa và thờ ở dưới đất (đất phải về với đất), nhiều nơi còn gọi Ông Địa là Thần Tài (mọi thứ đều từ đất mà ra).

– Thần tài.

Thần Tài là một vị thần trong tín ngưỡng Việt Nam và một số trong những nước phương Đông.

Theo truyền thuyết, thần tài đó đó là Triệu Công Minh, người đời nhà Tần. Ông lánh đời đi tu tại núi Chung Nam. Về sau đắc đạo, ông được phong làm

Chính Nhất Huyền Đàn Nguyên Soái, coi việc đuổi trừ ôn dịch, cứu bệnh trừ tà. Hơn nữa, ai bị oan ức đến cầu cứu ông thì được giúp sức. Người marketing thương mại thì cúng cầu ông để được phát đạt như mong ước.

Người ta thường vẽ ông hình một người mặt đen, râu rậm, tay cầm roi, cưỡi cọp đen. Dân gian còn gọi ông là Tài Bạch Tinh Quân hay Triệu Công Nguyên Soái. Người đời vẽ ông trên một chiếc đĩa làm bằng sắt kẽm kim loại trên bàn thờ cúng để thờ cúng.

Video Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì ?

Bạn vừa Read Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về đoạn Clip Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì mới nhất , Bạn đang tìm một số trong những ShareLink Tải Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì Free.

Thảo Luận thắc mắc về Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì

Nếu sau khoản thời hạn đọc nội dung bài viết Tín ngưỡng là gì tôn giáo là gì vẫn chưa hiểu thì trọn vẹn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha
#Tín #ngưỡng #là #gì #tôn #giáo #là #gì